W szwajcarskiej Lozannie wszyscy mieszkańcy decydują jak zagospodarować główny plac w mieście, a w Busku kto decyduje o inwestycjach?

Place de la Riponne w Lozannie położony jest w sposób, którego można pozazdrościć. Z jednej strony graniczy z ogromnym neorenesansowym pałacem Palais de Rumine, z drugiej – leży u stóp wzgórza, na którym piętrzą się wieże i wieżyczki, a ponad nimi rozciąga się widok na ośnieżone Alpy.

Plac de la Riponne w Lozannie w  dzień targowy, środy i soboty.  / fot: Ponsfrilus / Wikipedia

Część placu poświęcona została infrastrukturze prowadzącej do podziemnego parkingu wybudowanego pod jego nawierzchnią. Sam parking uniemożliwia z kolei organizację masowych imprez, do których plac byłby idealny, gdyby dało się na nim ustawić ciężki sprzęt potrzebny do tego typu imprez. Nadal jednak miejsce to spełnia rolę miejskiego placu targowego, na którym w środy i soboty odbywa się handel pod chmurką. Podobny handel na głównych placach czy ulicach miejskich odbywa się w dni targowe też w innych szwajcarskich miastach.

W tym roku, 2019,  w Lozannie ruszył niezwykły projekt konsultacji społecznych na temat przyszłości tego terenu. Mieszkańcom nie tylko zaoferowano różne opcje do wyboru, ale i udział w wieloetapowej dyskusji na temat roli, którą to miejsce odgrywa lub mogłoby odgrywać dla różnych grup społecznych. Zorganizowanie serii debat, wspólnych spacerów po okolicy i nieformalnych spotkań wymagało wyraźnego wysiłku i zaangażowania miejskich aktywistów. Pomysł przyjął się jednak znakomicie: witryny okolicznych sklepów, przystanki autobusowe świadczą o ożywionych, spontanicznych dyskusjach. Na placu pojawiają się stanowiska, gdzie za darmo wydawane chleb, ser i wino zachęcają do udziału w rozmowie.

Szwajcarzy mają długa tradycję bezpośredniej demokracji. Już w średniowieczu zbierali się na miejskich placach, by brać udział w Landsgemeinde, zgromadzeniach, które rozstrzygały lokalne problemy poprzez głosowanie. Proces konfrontacji różnych pomysłów i punktów widzenia uzmysławia jednak, czym jest społeczeństwo. Dla wielu uczestników procesu konsultacji, to nie finalny sposób zagospodarowania placu jest kwestią kluczową, ale właśnie szansa na wyrażenie swoich potrzeb i tożsamości.  Konsultacje w Lozannie wyróżniają się… – cały artykuł na źródłowej stronie Miasto 2077 – po kliknięciu na link

Jarosław Kruk: A w mieście słońca kto decyduje jak zagospodarować park, plac czy inną przestrzeń w mieście? Kto decyduje o wartych miliony, czasem dziesiątki milionów, inwestycjach realizowanych za pochodzące od mieszkańców pieniądze samorządowe?

Owszem, od kilku lat istnieje u nas namiastka szwajcarskiej demokracji w kwestii wydatkowania części środków gminnych. To Budżet Obywatelski – forma konsultacji społecznych w sprawie przeznaczenia znikomej – bo tak się ma kilkaset tysięcy czy nawet milion do bodaj 150  milionów – części wydatków z budżetu  na wskazane przez mieszkańców propozycje zadań mieszczące się w kompetencjach gminy. To środki pieniężne wyodrębniane w ramach budżetu przeznaczone na realizację zadań inwestycyjnych wybranych przez mieszkańców. To na przykład właśnie dzięki budżetowi obywatelskiemu i inicjatywie Młodego Buska w 2014 r. do BSCK zawitał XXI wiek – kinowy projektor cyfrowy – dzięki któremu nowości filmowe wyświetlane są na bieżąco a nie z kilkumiesięcznym opóźnieniem.

Zasadniczym celem budżetu obywatelskiego jest większe zaangażowanie mieszkańców w ustalanie priorytetów społeczności lokalnej z perspektywy jej wspólnego dobra. Cel ten ma prowadzić do aktywnego udziału w procesie opracowania budżetu, budowania więzi w lokalnej społeczności oraz przedstawienia mieszkańcom mechanizmów funkcjonowania miasta i gminy.

Od długiego czasu zastanawiam się jak to jest, że po to by zrealizować jakieś zadanie warte kilka, kilkadziesiąt czy kilkaset tysięcy złotych z kasy samorządowej, a zatem środków należących do wszystkich mieszkańców, da się zorganizować konsultacje społeczne, dyskusje, głosowania, a obok, równolegle, decyzje o inwestycjach za miliony czy dziesiątki milionów podejmowane są za zamkniętymi drzwiami magistratu.

Niechlubnym przykładem takich kosztownych i chybionych decyzji jest  Zbiornik rekreacyjny w Radzanowie, inwestycja która już pochłonęła miliony z gminnej kasy, w którą pompowane są kolejne środki, a która wciąż nie spełnia założonych funkcji. Finansowa czarna dziura.

Aktualnym przykładem wg. mnie jest budowa, wstępnie za 25 milionów złotych, tężni w nowym parku. Czy i kiedy ta wielka inwestycja była konsultowana z mieszkańcami? Czy i kiedy była konsultowana ze specjalistami? A, że powinna być świadczy choćby kilka z wielu komentarzy, które można przeczytać: