Kalendarium: 4 lutego 1940 r. w Moskwie został rozstrzelany ludowy komisarz do spraw wewnętrznych ZSRS Nikołaj Jeżow. „Krwawy karzeł” skazał na śmierć ponad 110 tysięcy Polaków
4 lutego 1940 roku w Moskwie został rozstrzelany ludowy komisarz do spraw wewnętrznych ZSRS Nikołaj Jeżow. Bolszewicki działacz był znany ze swojego okrucieństwa, a jego nazwisko stało się synonimem stalinowskiego terroru. – informuje 04.02.2023 portal PolskieRadio.pl
„Jeżowszczyzna”
Nikołaj Jeżow♂ urodził się 1 maja 1895 roku w Petersburgu. Do partii bolszewickiej przystąpił w 1917 roku i w kolejnych latach stopniowo piął się po szczeblach kariery.
– Ponieważ miał mniej niż półtora metra wzrostu nazywano go karlikiem lub karłem. Był człowiekiem cichym, małomównym i odrobinę nieśmiałym, a przy tym sumiennym i pracowitym. Jeżow miał tylko jedną, ale bardzo poważną wadę. Gdy podjął się wykonania jakiegoś zadania, nie potrafił się zatrzymać – mówił historyk prof. Paweł Wieczorkiewicz’ na antenie Polskiego Radia.
W 1936 roku został mianowany ludowym komisarzem spraw wewnętrznych ZSRS, czyli szefem NKWD’.
– Jeżow, partyjny aparatczyk sprowadzony z prowincji, nie posiadał szerszych kontaktów i nie był zakorzeniony w środowisku moskiewskim. Mógł być więc zdany tylko i wyłącznie na wolę Stalina – tłumaczył prof. Wieczorkiewicz. – Za czasów Jeżowa NKWD stało się machiną do automatycznego mordowania ludzi. Nie chodziło wówczas o prawdę, o zdobywanie dowodów czyjejś winy, a o wyrobienie kontyngentu. Ustalano po prostu, że w danym okresie należy zdemaskować tylu i tylu wrogów ludu – dodał.
” To nie była antypolska operacja, a ludobójstwo, które można porównać między innymi do wydarzeń z Wołynia z 1943 roku’ i masakry ludu Tutsi w Rwandzie z 1994 roku’ „
Okres kierowania NKWD przez Jeżowa nazywany był przez ówczesnych „jeżowszczyzną” (był to szczytowy okres stalinowskiej „Wielkiej Czystki”). Na polecenie Stalina wymordowano wówczas niemal cały średni i wyższy aparat partyjny oraz blisko 60 procent korpusu generalskiego Armii Czerwonej. Samego Jeżowa zaczęto natomiast nazywać „krwawym karłem”.
„Operacja polska”
11 sierpnia 1937 roku Nikołaj Jeżow podpisał rozkaz numer 00485 nakazujący „całkowitą likwidację polskich siatek szpiegowskich”. Dyrektywa była pretekstem do rozpoczęcia masowych aresztowań Polaków zamieszkujących tereny Związku Radzieckiego (głównie dwóch sowieckich republik: białoruskiej i ukraińskiej).
– Pani Helena Trybel, która była świadkiem tamtejszych wydarzeń, opowiedziała mi kiedyś swoje przeżycia – mówił historyk prof. Nikołaj Iwanow na antenie Polskiego Radia. – Powiedziała mi, że był taki moment, gdy jej ojciec wrócił z pracy do domu i powiedział: „Dzieci, nie jesteśmy już Polakami. Zapomnijcie, że kiedykolwiek mówiliśmy po polsku, bo teraz… – cały artykuł na źródłowej stronie PolskieRadio.pl♂
◙ Podobne informacje:
Kalendarium: 3 kwietnia 1940 r. NKWD rozpoczęło mordowanie polskich jeńców w Katyniu
RK: 28 lutego 2020 r. w Warszawie otwarcie Izby pamięci oraz wystawa w dawnej katowni NKWD na Pradze