Kalendarium: 17 listopada 1989 r. głowa Feliksa Dzierżyńskiego runęła na warszawski bruk – z cokołu usunięto pomnik Czerwonego Kata
16 listopada 1989 pracownicy Wojewódzkiej Dyrekcji Dróg Miejskich, w otoczeniu prasy i warszawiaków rozpoczęli demontaż pomnika Krwawego Feliksa, założyciela Czeka. Nazajutrz, 17 listopada, 30 lat temu, sprawiająca wrażenie solidnej rzeźba rozpadła się na trzy betonowe segmenty, z których została zmontowana. Po zdjęciu z cokołu przez dźwig samojezdny, od korpusu odpadł segment rzeźby z głową, uderzając o bruk placu Bankowego, a na linach pozostał tylko tułów. Rozsypane kawałki pomnika zabierane były na pamiątkę.
Pomnik Feliksa Edmundowicza Dzierżyńskiego stanął na placu jego imienia (wcześniej i później noszącym nazwę „Bankowego”) 20 lipca 1951 r., w 25. rocznicę śmierci polskiego przywódcy rewolucji bolszewickiej i w przeddzień obchodów Święta Odrodzenia – jednego z dwóch najważniejszych świąt Polski Ludowej. Wydarzeniu temu towarzyszyły huczne uroczystości z udziałem czołówki przywództwa PZPR i państwa. Miejsce to miało być nieprzypadkowe – to właśnie na Placu Bankowym odbyła się w 1905 r. demonstracja pierwszomajowa zorganizowana przez SDKPiL, w czasie której to właśnie tow. „Jacek” przemawiał do zgromadzonych robotników. Pomnik twórcy Czeka był w okresie PRL traktowany jako symbol tradycji obcej, narzuconej społeczeństwu przez komunistów. Skutkowało to próbami jego zniszczenia bądź swoistego sprofanowania – najbardziej znaną podjął w lutym 1982 r. 16-latek Emil Barchański, próbujący wraz z kolegami podpalić monument. Cztery miesiąc później zginął on w tajemniczych okolicznościach, najprawdopodobniej zamordowany przez SB.
grafika tytułowa: Odsłonięcie pomnika Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie (1951) – źródło: Wikipedia
◙ Podobne informacje:
Kalendarium: 3 kwietnia 1940 r. NKWD rozpoczęło mordowanie polskich jeńców w Katyniu
RK: Budowa masztu telefonii komórkowej w Owczarach kością niezgody – czy można tego uniknąć?
? Protest Mieszkańców Gminy Busko-Zdrój – 21 września, 15:15 – 19:00
RK: ? Mieszkańcy Buska niemal cztery godziny blokowali drogę [FOTO, VIDEO]