Kalendarium: 15 lutego 2008 zmarł gen. Antoni Heda „Szary”, niezłomny Żołnierz Wyklęty, dowódca brawurowego rozbicia więzienia w Kielcach z 4 na 5 sierpnia 1945 r.

ok. 1944 r. Po lewej – Antoni Heda „Szary”, zdjęcie z książki

Antoni Heda♂ przyszedł na świat we wsi Małomierzyce♂ koło Iłży, w chłopskiej, wielodzietnej rodzinie. Przed wojną pracował w fabryce zbrojeniowej w Starachowicach. Podczas wojny obronnej walczył w składzie 12 Dywizji Piechoty. – informuje w zakładce Historia portal PolskieRadio24.pl

Związał się z konspiracją, a w lipcu 1940 przedostał się do sowieckiej strefy okupacyjnej, żeby pomóc przyjacielowi odnaleźć jego rodzinę. Podjął razem z nim próbę przedostania się przez rumuńską granicę, by dołączyć do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Obaj mężczyźni zostali jednak schwytani i uwięzieni w twierdzy brzeskiej.

Na partyzanckim szlaku

Stamtąd udało mu się uciec po agresji III Rzeszy na ZSRR, gdy załoga NKWD uciekła z więzienia. Heda dostał się jednak z deszczu pod rynnę – Niemcy wkrótce uwięzili go w obozie dla jeńców radzieckich. Gdy stamtąd uciekł, ponownie wdał się w konspirację.

Zasłynął brawurowymi akcjami. Jego oddział toczył regularne bitwy z okupantem. Doświadczenie zawodowe Hedy pozwoliło mu na organizację błyskotliwej akcji na zakłady w Starachowicach, podczas której partyzanci wynieśli z fabryki broń i 2 mln złotych w gotówce.

Brawurowa akcja w Kielcach

W nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 jego oddział w sile 250 osób oswobodził ponad 354 więzionych przez UB w kieleckim więzieniu♂ żołnierzy Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i Narodowych Sił Zbrojnych.

Minister Jan Józef Kasprzyk: „Pewnego razu zadałem gen. Hedzie, wówczas jeszcze pułkownikowi, pytanie, na które znałem odpowiedź, ale ciekawiła mnie jej argumentacja. „Panie Pułkowniku, czy warto było po wojnie walczyć dalej?” Na co płk Heda odpowiedział: „ – Myśmy takich dylematów nie mieli. Bo podstawową sprawą było to, czy Polska ma być Polską heroiczną, czy Polską skundloną. Myśmy wybrali Polskę heroiczną. A o taką Polskę trzeba walczyć. O skundloną nie.”