Kalendarium: 13 kwietnia 1940 r. rozpoczęła się druga deportacja polskich obywateli. Na Syberię i do Kazachstanu wywieziono ponad 61 tys. osób | Wśród nich był pięcioletni Andrzej Gwiazda – przyszły współtwórca „Solidarności”

○ Dr Wojciech Marciniak, Archiwum Sybiraków UŁ: O świcie 13 kwietnia 1940 r. rozpoczęła się druga z czterech masowych deportacji ludności polskiej z okupowanych przez ZSRR terenów II Rzeczypospolitej. Jej ofiarami padło ok. 61 tys. Polaków…♂

Decyzję w sprawie drugiej akcji deportacyjnej podjęło 2 marca 1940 r. Biuro Polityczne Komitetu Centralnego WKP(b) oraz Rada Komisarzy Ludowych. Do NKWD skierowano wówczas polecenie przygotowania wywózki rodzin Polaków znajdujących się w radzieckich łagrach i więzieniach oraz obozach jenieckich. Winą tych ludzi było należenie do grona krewnych osób represjonowanych. Ta typowa dla stalinizmu zasada zbiorowej odpowiedzialności tym razem dotknęła naszych rodaków i to na masową skalę. Zsyłką zamierzano objąć także polskie prostytutki oraz uchodźców z województw pod okupacją niemiecką.

Szef NKWD – Ławrientij Beria – niezwłocznie przystąpił do realizacji zbrodniczych planów partii bolszewickiej i radzieckiego rządu. Na okupowanych obszarach Polski polecił powołanie specjalnych „trójek” NKWD, odpowiedzialnych za skoordynowanie działań deportacyjnych. Przygotowywano się do operacji podobnej do tej, jaką przeprowadzono w lutym 1940 r. Tymczasem los polskich jeńców wojennych w obozach specjalnych w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie został przesądzony decyzją BP KC WKP(b) z 5 marca 1940 r. Na początku kwietnia 1940 r. żołnierze NKWD przystąpili do zagłady polskich jeńców w Katyniu, Charkowie i Kalininie. Jednocześnie Beria przedstawił radzieckiemu rządowi projekt wywózki rodzin systematycznie mordowanych Polaków. Rada Komisarzy Ludowych ZSRR zatwierdziła stosowne decyzje i plany 10 kwietnia 1940 r. Sowieci posiadali już wykazy członków rodzin represjonowanych obywateli polskich. Pozostawało zatem jedynie zorganizowanie deportacji od strony techniczno-logistycznej, a w Kazachstanie przygotowanie miejsc przymusowego osiedlenia.

Właściwą akcję deportacyjną poprzedziła… – cały artykuł dr Wojciecha Marciniaka z Archiwum Sybiraków Uniwersytetu Łódzkiego na źródłowej stronie UŁ♂

2., 3.  Bronisława Jaroszyńska z domu Niemczycka (w środku) wraz ze swoim bratem Ludwikiem i jego żoną Zofią. Obwód omski. 1941 r. / źródło: kresy24.pl♂

4.  Zesłani Polacy na pogrzebie Tadeusza Kądziołki. 1940 r. Obwód swierdłowski. / źródło: kresy24.pl♂

5.  Polscy zesłańcy w Kazachstanie w 1940 r. (zbiory Ośrodka Karta) / źródło: Uniwersytet Łódzki♂

6.  Pierwsza strona notatki szefa NKWD Ławrentina Berii do Józefa Stalina z propozycją wymordowania polskich jeńców z marca 1940 roku z podpisami: Stalina, Woroszyłowa, Mołotowa, i Mikojana.

◙ Podobne informacje:

Kalendarium: 23 sierpnia 1939 r. na Kremlu podpisano Pakt Ribbentrop-Mołotow – zatwierdzono IV rozbiór Polski

Kalendarium: 12 września 1939 Polska zdradzona przez sojuszników. Francusko-brytyjska konferencja w Abbeville i jej konsekwencje

Kalendarium: 17 września – rocznica ataku ZSRR na Polskę w 1939 roku

Kalendarium: 4 lutego 1940 r. w Moskwie został rozstrzelany ludowy komisarz do spraw wewnętrznych ZSRS Nikołaj Jeżow. „Krwawy karzeł” skazał na śmierć ponad 110 tysięcy Polaków

Kalendarium: 10 lutego 1940 r. sowieci przeprowadzili pierwszą z czterech masowych deportacji Polaków z kresów. „W czterdziestym nas Matko na Sybir zesłali”

Kalendarium: 5 marca 1940 r. w Moskwie podjęto uchwałę o rozstrzelaniu polskich jeńców wojennych przebywających w sowieckich obozach

Kalendarium: 3 kwietnia 1940 r. NKWD rozpoczęło mordowanie polskich jeńców w Katyniu

Kalendarium: 6 lutego 1945 r. w Trokielach sowieci z NKWD powiesili publicznie ppor. Władysława Mickiewicza

Kalendarium: 6 marca 1945 Iwan Sierow, oficer Armii Czerwonej i oficer bezpieczeństwa państwowego ZSRR, został głównym doradcą NKWD przy MBP w Polsce

Kalendarium: 12 lipca 1945 r. – „Mały Katyń” – rocznica Obławy Augustowskiej, największej zbrodni popełnionej na Polakach po II wojnie światowej | Obława to największa sowiecka zbrodnia dokonana już po zakończeniu II wojny światowej

Kalendarium: 28 lutego 2020 r. w Warszawie otwarto Izbę pamięci oraz wystawę w dawnej katowni NKWD na Pradze

Kalendarium: 14 kwietnia 1935 w Pińczowie urodził się Andrzej Gwiazda, działacz związkowy, jeden z założycieli Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża