KTK: Represje niemieckie wobec nauczycieli na terenie Kreishauptmannschaft Busko w latach 1939-1945

Według wykazu nauczycieli w 1938 r. na terenie Kielecczyzny było zatrudnionych 7934 pedagogów. W czasie okupacji niemieckiej zginęło ich co najmniej 780, co stanowiło 9,8% ogólnego stanu sprzed wojny. – informuje 26.01.2022 na stronie @ Przystanek Historia dr Karolina Trzeskowska-Kubasik

○ Nauczyciele powiatu buskiego 1939-1945: Zofia Bogoń, Janina Tatarczuch, Maria Marmuźniak, Stefan Marzec, Andrzej Pałka, Józef Lisak | tło:  Niemiecka mapa drogowa Kreis Busko z czasów II Wojny Światowej / źródło: Łukasz Kucharski

Według ustaleń autorki niniejszego artykułu w latach 1939-1945 Niemcy zamordowali co najmniej 114 nauczycieli z terenu Kreishauptmannschaft Busko – co stanowiło 14, 6% strat pedagogów na terenie Kielecczyzny.

>>> Dzieci zrabowane przez III Rzeszę – ofiary żyją do dziś  <<<
PolskieRadio24.pl [19.02.2022]: – 19 lutego 1942 roku Reichsfuehrer SS Heinrich Himmler wydał rozkaz o przewiezieniu zakwalifikowanych do germanizacji polskich dzieci z domów sierot w Kraju Warty do niemieckich instytucji wychowawczych w Rzeszy. Od tego momentu trwał systematyczny proces tak zwanego „rabunku dzieci”…♂

Co najmniej 23 osoby były ofiarami Zbrodni Katyńskiej, co najmniej 31 zginęło w obozach koncentracyjnych (KL Auschwitz-Birkenau, KL Buchenwald, KL Gross-Rosen, KL Mauthausen, KL Oranienburg, KL Sachsenhausen), a co najmniej 13 pedagogów Niemcy rozstrzelali w egzekucjach.

Aktywność Wiktora Rducha

Jednym z pierwszych posunięć Niemców było zebranie wykazów nauczycieli z terenu powiatu stopnickiego przez kieleckie gestapo. Bez podania przyczyn zwolniono z pracy wszystkie nauczycielki. Represje wobec nauczycieli wzmogły się wraz z przybyciem na tereny Kreishauptmannschaft Busko Wiktora Rducha, przeniesionego przed II wojną światową do Denkowa pod Ostrowcem Świętokrzyskim, gdzie był kierownikiem polskiej szkoły II stopnia. Henryk Smarzyński w następujący sposób wspominał jego działalność:

○ Uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę szkoły powszechnej w Busku-Zdroju, wrzesień 1934 r. Fot. NAC / źródło: Przystanek Historia♂

Według danych statystycznych Inspektoratu Szkolnego w Busku-Zdroju z dnia 17 maja 1944 r., od 1 września 1939 r. do 30 czerwca 1944 r., Niemcy zwolnili z pracy 252 nauczycieli.

Grossaktion

2 marca 1940 r. w Warszawie odbyło się posiedzenie Rady Obrony Generalnego Gubernatorstwa. Efektem narady najwyższych władz GG było przeprowadzenie w poszczególnych dystryktach „Wielkiej Akcji” (Grossaktion). W jej wyniku ujęto tysiąc osób, w tym 700 działaczy polskiego podziemia. Aresztując nauczycieli, Niemcy działali z dobrze przemyślanym planem. Zwrócić uwagę należy na fakt, że przedstawiciele tej warstwy społecznej dbali o wychowanie młodzieży w duchu patriotycznym. Przeważająca większość z nich była również zaangażowana w działalność polskiego podziemia.

Wśród nauczycieli zatrzymanych w marcu 1940 r. znajdował się Stanisław Barłóg – kierownik szkoły w Piotrkowicach, a także aktywny działacz ruchu ludowego. Niemcy aresztowali go w marcu 1940 r. i osadzili w więzieniu w Kielcach. 12 czerwca tegoż roku rozstrzelano go w lesie na Stadionie w zbiorowej egzekucji. W ramach niemieckiej akcji Grossaktion, w marcu 1940 r. zatrzymano również Bolesława Skrobisza – kierownika szkoły powszechnej we Włoszczowicach. Podobnie jak Barłoga, osadzono go w więzieniu w Kielcach przy ul. Zamkowej, skąd po miesięcznym pobycie wywieziono go do obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen. Zmarł 10 listopada 1940 r.

○ Budynek zajmowany w czasie okupacji przez niemiecką administrację Kreishauptmannschaft Busko, 1942 r. Fot. NAC / źródło: Przystanek Historia♂

Außerordentliche Befriedungsaktion

Latem 1940 r. niemieckie władze okupacyjne przeprowadziły nadzwyczajną akcję pacyfikacyjną (Außerordentliche Befriedungsaktion – AB♂). Jej celem było rozbicie struktur polskiego podziemia poprzez zgładzenie osób zaliczanych do tzw. warstw przywódczych, które stanowiła przede wszystkim inteligencja. Należy zaznaczyć, że na terenie Kreishauptmannschaft Busko nie miała ona tak intensywnego przebiegu jak w pozostałych częściach Kielecczyzny. Na jego obszarze, głównym sposobem eksterminacji polskich elit były… – cały artykuł dr Karoliny Trzeskowskiej-Kubasik na źródłowej @stronie Przystanek Historia♂

○ Powiat Buski 1939-1945: – Lista nauczycieli tajnego nauczania – litery A – J ♂
○ Powiat Buski 1939-1945: – Lista nauczycieli tajnego nauczania – litery K – N ♂
○ Powiat Buski 1939-1945: – Lista nauczycieli tajnego nauczania – litery O – S ♂
○ Powiat Buski 1939-1945: – Lista nauczycieli tajnego nauczania – litery T – Ż ♂

○ Niemiecka mapa drogowa Kreis Busko z czasów II Wojny Światowej / źródło: Łukasz Kucharski | Nauczyciele powiatu buskiego 1939-1945: Zofia Bogoń, Janina Tatarczuch, Maria Marmuźniak, Stefan Marzec, Andrzej Pałka, Józef Lisak | Uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę szkoły powszechnej w Busku-Zdroju, wrzesień 1934 r. Fot. NAC / źródło: Przystanek Historia♂ | Szkoła powszechna w Busku-Zdroju w latach IIWŚ / źródło: fb Paweł Sh♂ | Budynek zajmowany w czasie okupacji przez niemiecką administrację Kreishauptmannschaft Busko, 1942 r. Fot. NAC / źródło: Przystanek Historia♂| Obecnie „Corleone” – przed wojną Urząd Skarbowy w Busku / / źródło: fb Paweł Sh♂

◙ Podobne informacje:

RK: Będą publikacje o terrorze niemieckim i zbrodni w Lesie Wełeckim – POSZUKIWANI SĄ ŚWIADKOWIE

KTK: Andrzej Pałka (1907-1940) – zamordowany w Katyniu nauczyciel Gimnazjum i Liceum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Busku-Zdroju

KTT: „Miejsca kaźni na terenie Kreishauptmannschaft Busko (dystrykt Radom) w latach 1939-1945” – artykuł w czasopiśmie „Niepodległość i Pamięć”

KTK: Mieszkańcy Kreishauptmannschaft Busko w KL Auschwitz-Birkenau

KTK: Ofiary terroru niemieckiego spoczywające na cmentarzu parafialnym w Busku-Zdroju

KTK Kalendarium: 19 lipca 1944 r. Egzekucja w Lesie Wełeckim koło Buska-Zdroju

77. rocznica egzekucji w Lesie Wełeckim. Prelekcja historyczna i uroczystości upamiętniające jej ofiary. Busko-Zdrój, 16 lipca 2021 [VIDEO]