Kalendarium: 17 grudnia 1954 r. zmarła Zofia Nałkowska, wybitna pisarka, publicystka, autorka dramatów i diarystka, autorka „Granicy” i słynnych „Medalionów”.
69 lat temu, 17 grudnia 1954 roku zmarła Zofia Nałkowska, wybitna pisarka, publicystka, autorka dramatów i diarystka, autorka „Granicy” i słynnych „Medalionów” , zbioru opowiadań dokumentujących czas II wojny światowe, będących pochodną jej udziału w pracach Międzynarodowej Komisji do Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce. – informuje 17.12.2023 w sekcji Historia portal PolskieRadio.pl
Zofia Nałkowska przyszła na świat 10 listopada 1884 roku w Warszawie. Debiutowała w wieku 14 lat jako poetka, ale w historii polskiej literatury zapisała się jako autorka znakomitej prozy psychologicznej. Zanim jednak jej pisarstwo osiągnęło formę i treść znaną m.in. z powieści „Granica”’, od 1903 roku tworzyła nowele i powieści w duchu młodopolszczyzny.
>>> Odnaleźć godność tam, gdzie nie ma człowieczeństwa – historia harcerek z Ravensbrück <<<
• CiekawostkiHistoryczne.pl [25.02.2021]: – W tym obozie panował terror, wyzysk i ludobójstwo. Władze starały się nakręcić samonapędzającą się machinę nienawiści, w której to więźniarki różnych narodowości gnębiłyby się wzajemnie pod nadzorem niemieckich strażniczek. To, czego nie przewidzieli oprawcy, to niezłomny duch polskich harcerek, które za wszelką cenę utrzymywały człowieczeństwo tam, gdzie niemal nie było nadziei…♂>>> W odmętach Ravensbrück <<<
• vod.tvp.pl [2020]: – Dokument ukazuje tragizm rzeczywistości niemieckich obozów koncentracyjnych. Ten okrutny świat został w nich pokazany z perspektywy kobiet i mężczyzn, którzy doznali cierpień przekraczających granice ludzkiej wyobraźni. Nazistowski KL Ravensbrück – położony nad idyllicznym jeziorem, gdzie przed wojną odpoczywali berlińczycy, stał się w III Rzeszy obozem koncentracyjnym dla kobiet, w którym najliczniejszą grupę stanowiły Polki…♂
Momentem przełomowym była dla Nałkowskiej I wojna światowa i odzyskanie niepodległości przez państwo polskie. Doświadczenia wyniesione z wojennej katastrofy sprawiły, że pisarka zaczęła dostrzegać relacje łączące indywidualną umysłowość ze pełną napięć zbiorowością. Obserwując elity II RP, skrytykowała je w „Romansie Teresy Hennert” z 1923 roku. W „Choucas” (1927) atakowała zachodni kolonializm i nacjonalizmy. W 1935 roku opublikowała jedną z najważniejszych swoich powieści – „Granicę”’. Otrzymała za nią Państwową Nagrodę Literacką.
• dzieje.pl [25.01.2010]: – 28 października 1942 r. pod Ścianą Straceń na dziedzińcu bloku nr 11 rozstrzelano około 280 Polaków więzionych w KL Auschwitz. Była to największa egzekucja w historii tego obozu, która miała charakter odwetu na więźniach za sabotaż i akcje partyzanckie prowadzone na terenie Lubelszczyzny, a ofiarami jej byli głównie więźniowie przywiezieni z więzień w Lublinie oraz Radomiu w 1941 r. i 1942 r…♂
Świadek Zagłady
Kolejna wojna nie pozwoliła Nałkowskiej na intensywną pracę twórczą. W okupowanej przez Niemców Warszawie utrzymywała m.in. się z prowadzenia sklepu tytoniowego. Po 1945 roku uczestniczyła w pracach Głównej Komisji Badań Zbrodni Niemieckich’, czego efektem był tom opowiadań „Medaliony”’ (1946).
– W „Medalionach”’ Nałkowska oddaje głos ofiarom Zagłady. Będąc prawie nieobecnym, obiektywnym słuchaczem, który nie ma prawa wypowiadać się, ponieważ sam tego nie przeżył – mówiła Hanna Kirchner z Instytutu Badań Literackich w rozmowie przeprowadzonej w 2009 roku.