Kalendarium: 20 marca 1942 r. po raz pierwszy pojawiła się Kotwica – znak Polski Walczącej. Anna Smoleńska „Hania”

Jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich symboli. Kotwica – znak Polski Walczącej. Polski, która się nie poddała. 20 marca 1942 roku, symbol ten po raz pierwszy pojawił się na ulicach Warszawy. Zna go każdy, ale czy wie, jak się narodził?

Tablica upamiętniająca Annę Smoleńską i Tadeusza Zawadzkiego przy ul. Koszykowej 75 w Warszawie / fot: Adrian Grycuk, Wikipedia

Kotwicę zaprojektowała Anna Smoleńska ps. Hania♂ (ur. 28 lutego 1920 w Warszawie, zm. 19 marca 1943 w KL Auschwitz) – studentka historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, harcerka Szarych Szeregów. Uczestniczka akcji Małego Sabotażu „Wawra”. Opiekowała się rodzinami aresztowanych i dostarczała im grypsy z Pawiaka. Należała do „Kuźnicy Harcerskiej”.

Anna Smoleńska ps. Hania / źródło: Stanisław Broniewski „Całym życiem. Szare Szeregi w relacji naczelnika” Warszawa 1983

Anna  w  1942 wygrała konkurs Biura Informacji i Propagandy na znak Polski Podziemne. Jej logo zostało wybrane z 27 propozycji zgłoszonych na konspiracyjny konkurs ogłoszony przez to Biuro i niebawem, 20 marca, pojawiło się w przestrzeni okupowanej Warszawy.

Pierwszą kotwicę miał namalować inny bohater, znany z kart książki Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec” Maciej Aleksy Dawidowski, pseud. Alek.  Znak Polski Walczącej został wykonany na werandzie znanej cukierni warszawskiej Lardellego przy ul. Polnej. Lokal był popularny wśród warszawiaków, ale zaglądali również do niego okupanci. Chodziło o to, by i oni dostrzegli znak protestu i nadziei, wyrażony w taki właśnie sposób.

Kotwica wykonana przez Jana Bytnara na Pomniku Lotnika / fot. S. Bałuk

Harcerka nie dożyła pierwszej rocznicy tego wydarzenia. Na skutek „wsypy” Gestapo 3 listopada 1942 aresztowało Annę Smoleńską wraz z rodzicami, siostrą i bratem z żoną. Po osadzeniu na Pawiaku mimo ciężkiego śledztwa nie wydała nikogo.  26 listopada 1942 r. została wywieziona z Pawiaka do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Wytatuowano jej numer obozowy 26008.

Anna Smoleńska – zdjęcie obozowe KL Auschwitz

Harcerka zmarła na tyfus niespełna cztery miesiące później, 19 marca 1943. W przeddzień pierwszej rocznicy namalowania Kotwicy na ścianie stolicznej kamienicy. W Auschwitz zginęło również troje członków jej rodziny. Ojciec, po ciężkim śledztwie został rozstrzelany przez Gestapo w ruinach getta 7 maja 1943.

Obszernie historię i czas powstania Kotwicy przedstawia portal histmag.org w artykule Kotwica – symbol Polski Walczącej, symbol nadziei  – dostępny po kliknięciu na link

więcej informacji można też przeczytać i usłyszeć w artykułach:

8  Polskie Radio: – Kotwica – znak Polski Walczącej

8  Wikipedia: – Anna Smoleńska
8 Wikipedia: – Znak Polski Walczącej

◙ Podobne informacje:

Kalendarium: 1 lutego 1944 r. AK-owcy zlikwidowali „kata Warszawy” Franza Kutscherę

Kalendarium: 24 stycznia 1921 urodził się Tadeusz Zawadzki ps. „Zośka”, harcmistrz, ppor. Armii Krajowej, bohater Akcji pod Arsenałem

Kalendarium: 30 marca 1943 r., trzy dni po Akcji pod Arsenałem, w wyniku rozległych obrażeń zmarł Jan Bytnar ps. Rudy | Tego dnia zmarł również Maciej Aleksy Dawidowski „Alek”, uczestnik Akcji

Kalendarium: 24 lutego 1953 r. zamordowano ostatniego dowódcę Kedywu Armii Krajowej, generała Augusta Emila Fieldorfa „Nila”