Kalendarium: 30 marca 1910 r. urodził się Józef Marcinkiewicz – genialny polski matematyk, zamordowany w Charkowie w 1940

30 marca 1910 r. w Cimoszce urodził się prof. Józef Marcinkiewicz,  genialny polski matematyk z Uniwersytetu Wileńskiego, o którym inny wybitny matematyk prof. Antoni Zygmund napisał: – Jego wczesna śmierć była prawdopodobnie najcięższą indywidualną stratą w czasie II wojny światowej.

Józef Marcinkiewicz (1910-1940)/ źródło: Wikipedia

Wikipedia informuje:  Urodził się 30 marca 1910 w Cimoszce jako syn Klemensa i Aleksandry z domu Chodakiewicz. W 1933 ukończył Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Już na drugim roku studiów rozpoczął pracę naukową. Uzyskał tytuł naukowy doktora filozofii. Został docentem na macierzystej uczelni USB. W 1934 ukończył dywizyjny kurs podchorążych rezerwy piechoty. Ćwiczenia dla rezerwistów odbywał w latach 30. w 1 pułku piechoty Legionów na stanowisku dowódcy plutonu. Mianowany porucznikiem rezerwy piechoty Wojska Polskiego

W 1939, po otrzymaniu stypendium, wyjechał do Paryża, później do Londynu. Na wieść o zbliżającej się wojnie wrócił do Polski. Brał udział w działaniach wojennych, przydzielony do 41 Suwalskiego pułku piechoty. Po najeździe sowieckim na Polskę 17.09.1939 r. wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną. Przebywał w obozie jenieckim w Starobielsku. Wiosną 1940 r. zamordowany w Charkowie przez NKWD. Pochowany został na Polskim Cmentarzu Wojennym w Charkowie.

Mimo zaledwie sześcioletniego okresu działalności naukowej ogłosił ponad 50 prac na temat teorii funkcji zmiennej rzeczywistej, szeregów trygonometrycznych, interpolacji funkcji wielomianami trygonometrycznymi, operacji funkcyjnych, układów ortogonalnych, funkcji zmiennej zespolonej i rachunku prawdopodobieństwa. Po powrocie do Polski w 1939 powierzył notatki i rękopisy rodzicom. Zostali oni w 1940 deportowani przez NKWD na Syberię, gdzie zmarli. Rękopisy Marcinkiewicza w konsekwencji zaginęły bez śladu.

Prace Marcinkiewicza oprócz oryginalnych i ważnych wyników zawierają wiele pomysłów, do dzisiaj nie do końca wykorzystanych, które wciąż inspirują matematyków. Jednym z ważniejszych wyników uzyskanych przez niego jest tzw. Twierdzenie Interpolacyjne Marcinkiewicza, które jest daleko idącym uogólnieniem twierdzenia Riesza-Thorina o interpolacji w przestrzeniach. Stosując je, otrzymał wiele twierdzeń z teorii szeregów trygonometrycznych. W serii prac Marcinkiewicza wskazał na istotne różnice własności wielomianów interpolacyjnych funkcji ciągłych i wielomianów aproksymacyjnych sum częściowych tzw. szeregu Fouriera funkcji. W teorii prawdopodobieństwa znane jest twierdzenie Marcinkiewicza, które mówi o tym, że funkcja wykładnicza, której podstawą jest liczba e, a wykładnikiem wielomian stopnia wyższego niż dwa, nie jest funkcją charakterystyczną żadnej zmiennej losowej.

Oddział Toruński Polskiego Towarzystwa Matematycznego organizuje corocznie konkurs im. J. Marcinkiewicza na najlepszą studencką pracę matematyczną.

Na stronie Polskiego Radia można wysłuchać audycji poświęconej temu geniuszowi. W blisko 21 minutowej rozmowie o Józefie  Marcinkiewiczu, którego dorobek na trwałe zapisał się w historii matematyki światowej oraz o Józefie Marcinkiewiczu żołnierzu w nagraniu „Wspomnienie o genialnym polskim matematyku, prof. Józefie Marcinkiewiczu” mówi na antenie Jedynki prof. Stanisław Domoradzki – by przejść kliknij na link

◙ Podobne informacje:

19 lutego: ?? Dzień Nauki Polskiej

Kalendarium: 30 kwietnia 1892 r. urodził się Stefan Banach, genialny polski samouk, Kopernik matematyki

Kalendarium: 14 stycznia 1887 urodził się matematyczny geniusz, wynalazca pierwowzoru tomografu, Hugo Steinhaus

Kalendarium: 13 lutego 1980 r. zmarł genialny polski matematyk, Marian Rejewski, godzien dwóch nagród Nobla, z matematyki i tej pokojowej

Kalendarium: 15 lipca 1908 roku urodził się w Poznaniu Henryk Zygalski, matematyk i kryptolog, współautor złamania „Enigmy”

Kalendarium: 25 stycznia – Dzień kryptologii – Polacy złamali szyfr „Enigmy”, ocalili 30 milionów ludzi

Kalendarium: 23 grudnia 1948 r. w Gmachu Fizyki Doświadczalnej w Warszawie postanowiono zbudować matematyczną maszynę cyfrową – komputer