Kalendarium: 25 stycznia – Dzień kryptologii – Polacy złamali szyfr „Enigmy”, ocalili 30 milionów ludzi

Historycy II wojny światowej, którzy usiłują oszacować wpływ złamania szyfru „Enigmy” na losy wojny twierdzą, że wyczyn trójki młodych deszyfrantów skrócił wojnę o około 3 lata. Jeden rok wojny kosztował świat ok. 10 mln istnień ludzkich zatem rozszyfrowanie „Enigmy” przyczyniło się do ocalenia około 30 milionów osób. – informuje portal Polskie Radio 24

○Polscy matematycy z Uniwersytetu Poznańskiego, którzy w 1932 roku złamali szyfr Enigmy. foto:Wikipedia

Złamanie szyfru niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma” uznawane jest za jedno z najważniejszych wydarzeń II wojny światowej. Na pamiątkę tego sukcesu polskich matematyków obchodzony jest 25 stycznia Dzień Kryptologii^‘.

Już w okresie międzywojennym ważna była działalność polegająca na nasłuchu obcych radiostacji. W strukturze polskiego wywiadu wojskowego istniał początkowo referat wywiadowczy, który w roku 1932 przekształcił się w Biuro Szyfrów. Jego zadaniem była obserwacja i podsłuch niemieckich stacji radiowych oraz troska o szyfry Wojska Polskiego.

○Polscy matematycy z Uniwersytetu Poznańskiego, od lewej: Henryk Zygalski, Jerzy Różycki i Marian Rejewski, którzy w 1932 roku złamali szyfr Enigmy. foto: PAP/Reprodukcja / źródło: PolskieRadio24.pl♂

Komórka deszyfrująca

Materiały, zdobywane przez wywiad wojskowy okazywały się bezwartościowe, ponieważ Niemcy już od lat dwudziestych szyfrowali depesze wojskowe za pomocą maszyn szyfrujących „Enigma”^‘, uważanych za najdoskonalsze urządzenia tego typu. Władze polskiego wywiadu postanowiły utworzyć specjalną komórkę, która będzie pracowała nad złamaniem szyfrów stosowanych przez Niemców. Do prac deszyfracyjnych postanowiono włączyć młodych matematyków ze środowisk akademickich.

Egzemplarz Enigmy  w Imperial War Museum, Londyn / autor: Autor
Karsten Sperling , Wikipedia

Władze Biura Szyfrów zwróciły się do profesora Zdzisława Krygowskiego, twórcy Wydziału Matematyki Uniwersytetu Poznańskiego, z prośbą o zorganizowanie kursu kryptologii. Miał być to kurs dla najzdolniejszych studentów matematyki. Profesor Krygowski potraktował propozycję bardzo poważnie. Spośród kilkunastu chętnych wybrano trzech najlepszych: Mariana Rejewskiego^‘, Henryka Zygalskiego^‘ i Jerzego Różyckiego^‘. Postawiono przed nimi zadanie rozwiązania niemieckiego szyfru maszynowego „Enigma”.

Marianowi Rejewskiemu stworzono możliwość wyjazdu do Getyngi, gdzie uczył się języka niemieckiego, niezbędnego do rozszyfrowania „Enigmy”. Po powrocie, wraz z dwójką najlepszych studentów, podjął on intensywną pracę, tworząc kolejne metody matematyczne.

>>>  Posłuchaj archiwalnych dźwieków dotyczących złamania kodu „Enigmy” <<<

Przez kilka lat młodzi matematycy pracowali w Poznaniu. W październiku 1932 roku ich siedzibę przeniesiono do centrum Warszawy. Nie trwało to jednak długo, z powodu narastających niemieckich działań wywiadowczych, prace nad „Enigmą” przeniesiono do podwarszawskiej miejscowości Pyry, stwarzając kryptologom najlepsze, jak na tamte możliwości, warunki do pracy.

>>>  divers24.pl [25.01.2021]: – W Bałtyku odnaleziono sześć egzemplarzy Enigmy  <<<

Polacy szukali klucza, który ułatwiłby stałe odczytywanie szyfrów, jednak było to bardzo trudne. Ostatecznie, dzięki swojej wiedzy i wytrwałości w końcu grudnia 1932 roku, udało im się rozwiązać szyfr maszyny, którą Niemcy uznawali za cud techniki.

Pomnik Polskich Kryptologów: Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego przed dawn. Zamkiem Cesarskim w Poznaniu. / autor: Radomil ; Wikipedia

>>> Enigma wyciągnięta z oceanu. Dlaczego alianci potrzebowali urządzenia Kriegsmarine?  <<<
PolskieRadio.pl [09.05.2023]: – U-110 był jednym z setek niemieckich okrętów podwodnych, które polowały na alianckie jednostki handlowe na Atlantyku. Jego wykrycie i zatopienie przez trzy okręty brytyjskiej Royal Navy prawdopodobnie nie zasługiwałoby na odnotowanie w annałach historii. Tymczasem wydarzenie stało się prawdopodobnie najważniejszym pojedynczym epizodem bitwy o Atlantyk…♂

Odznaczeni po latach

W 2000 roku Rejewski, Różycki i Zygalski zostali odznaczeni pośmiertnie Krzyżami Wielkimi Orderu Odrodzenia Polski♂. Na pamiątkę sukcesu polskich matematyków 25 stycznia jest obchodzony Dzień Kryptologii. Święto zostało ustanowione w 2007 roku, przez Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu.

W 2012 roku Senat RP podjął uchwałę w sprawie uczczenia pamięci polskich kryptologów. Uznano ich za wybitnych bohaterów II wojny światowej.

Przełom w pracach nastąpił w wyniku… – cały artykuł i audio na źródłowej stronie PolskieRadio24.pl – po kliknięciu na link

◙ Podobne informacje:

► wyszkow.pl: – Jerzy Różycki. Cudowne dziecko polskiej kryptologii

Kalendarium: 13 lutego 1980 r. zmarł genialny polski matematyk, Marian Rejewski, godzien dwóch nagród Nobla, z matematyki i tej pokojowej

Kalendarium: 15 lipca 1908 roku urodził się w Poznaniu Henryk Zygalski, matematyk i kryptolog, współautor złamania „Enigmy”

Kalendarium: 23 grudnia 1948 r. w Gmachu Fizyki Doświadczalnej w Warszawie postanowiono zbudować matematyczną maszynę cyfrową – komputer