Kalendarium: 26 listopada 1855 w Stambule, w wieku 57 lat, zmarł Adam Mickiewicz, poeta, działacz polityczny, filozof, jeden z Trzech Wieszczów, bard słowiański, autor „Pana Tadeusza”

26 listopada 1855 r. przypadł w poniedziałek. Adam Mickiewicz mieszkał wówczas na przedmieściach Stambułu (Konstantynopola), dokąd pojechał z polityczną misją’. – Rano, według relacji jego służącego, jeszcze czuł się dobrze. Wypił kawę ze śmietanką i zjadł kromkę chleba – przytaczała dr Dorota Sawicka świadectwa tych, którzy byli przy Adamie Mickiewiczu w dniu jego śmierci. Jak wyglądał ów dzień – informuje 26.11.2023 w sekcji Historia portal PolskieRadio.pl

○ Adam Mickiewicz , portret pędzla Władysława Ciesielskiego, 1899, wym. 93×73 cm, Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie♂Muzeum Narodowe ♂ | ○ Kadr z filmu „Pan Tadeusz”, mat. prasowy, źródło: PR Jedynka♂

○ Poranek
○ Południe
○ Popołudnie
○ Wieczór

Izba, którą Adam Mickiewicz♂ wynajął, była bardzo skromna. 30 lat po jego śmierci tak wspominał to miejsce pisarz Zygmunt Miłkowski: „W kącie na prawo stało kapą białą osłonięte łóżko żelazne, na którym wydał ostatnie tchnienie; nieopodal od łózka stolik, na którym do dzieci, przyjaciół i znajomych pisywał; dalej kanapa i drewniane oplatane krzesło, przy progu umywalnia, drugi stolik na środku, na ścianach zwierciadło i litografij parę, wszystko to skromne, proste, pospolite…”.

To miejsce miało stać się dla autora „Pana Tadeusza”’ ostatnim.

Poranek

Według relacji Henryka Służalskiego, ordynansa Mickiewicza, jak i według sekretarza poety Armanda Lévy’ego, pan Adam rano czuł się jeszcze w miarę dobrze. Przynajmniej tak sam utrzymywał, bo jednak nie chciał jeść śniadania, a obudziwszy się przed siódmą, poczuł silne młodości. Miał powiedzieć mimo to: „to nic, każ mi prędzej dać kawy”. Do kawy – z gęstą śmietanką, bez cukru – zjadł mały kawałek chleba.

Potem przyszedł służący od Ludwiki Śniadeckiej (żony Sadyka Paszy’) z listami. Następnie pułkownik Hipolit Kuczyński, który rozmawiał z Mickiewiczem o Polsce, o Kozakach, o Sadyku Paszy, o wojnie wschodniej’. Na pożegnanie tego spotkania poeta powiedział Kuczyńskiemu, że zaczął właśnie uczyć się tureckiego.

Około godziny dziesiątej pojawił się Emil Bednarczyk, emisariusz Towarzystwa Demokratycznego Polskiego w Turcji. Poeta przyznał się mu, że rano, około szóstej, źle się czuł, „zwomitować” musiał. Ale że teraz jest już dobrze.

Służalski i Lévy, zakładając, że dolegliwości Mickiewicza nie odbiegają od normy ostatnich dni, wyszli na miasto. Emil Bednarczyk wolał jednak zostać, bał się zostawiać poetę samego.

○ Muzeum Narodowe w Warszawie♂:  Apoteoza Adama Mickiewicza, odrys z rysunku z 1860 roku – Władysław Podkowiński (1866-1895)  / źródło: PolskieRadio.pl♂

Południe

Mickiewicz powiedział Bednarczykowi, że czuje się znużony i pragnąłby się chwilę przespać. Emisariusz oddalił się więc do pokoju obok, ale… – cały artykuł i tematyczne audycje radiowe, m.in. Reportaż nt. okoliczności śmierci Adama Mickiewicza. Mówią: prof. A. Witkowska, prof. J. Borejsza, prof. D. Prokopowicz i Maria Rydzewska. Audycja Barbary Bojaryn i Mirosława Bielawskiego (PR, 2006) –  na źródłowej stronie PolskieRadio.pl♂

* * *

* * *

◙ Podobne informacje:

Kalendarium: 22 sierpnia 1584 zmarł Jan Kochanowski, wybitny poeta epoki renesansu. Wyprowadził polszczyznę z cienia języka mówionego i wprowadził ją do pisma. To był kopernikański przełom

Kalendarium: 3 kwietnia 1849 w Paryżu zmarł Juliusz Słowacki, jeden z najwybitniejszych twórców polskiego romantyzmu, poeta, który przeszedł do historii jako wieszcz narodowy

Kalendarium: 24 września 1821 urodził się Cyprian Kamil Norwid. Pisarz, malarz, myśliciel, uznawany za ostatniego z czterech najważniejszych polskich poetów romantycznych

Kalendarium: 11 września 1838 roku urodził się Adam Asnyk, działacz patriotyczny, publicysta, autor wierszy i dramatów, „poeta-filozof”

Kalendarium: 28 listopada 1907 r. zmarł Stanisław Wyspiański – poeta, dramaturg, malarz, autor „Wesela”, zwany czwartym wieszczem

Kalendarium: 4 sierpnia 1944 r. niemiecki snajper zastrzelił Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

Kalendarium: 29 października 1924 r. urodził się Zbigniew Herbert, jeden z najwybitniejszych poetów XX wieku

Kalendarium: 23 listopada 2006 r. zmarł otruty radioaktywnym polonem Aleksandr Litwinienko. Na łożu śmierci o sprawstwo oskarżył prezydenta Putina

PR24: Nagła śmierć ministra spraw zagranicznych Białorusi Uładzimira Makieja. „Zawał to najczęstsza przyczyna, która kryje za sobą nie tylko faktyczny zawał, ale także sytuację, w której ktoś komuś »pomaga« rozstać się z tym światem”