Kalendarium: 13 czerwca 1872 w Rudnikach koło Mościsk urodził się Jan Szczepanik, nauczyciel, wynalazca zwany „Leonardem da Vinci z Galicji” i „polskim Edisonem”
„Galicyjski geniusz” miał tysiące pomysłów, pracował m.in. nad łodzią podwodną, samolotem z ruchomymi skrzydłami, śmigłowcem z podwójnym układem wirnika, czy, jeszcze przed Ferdynandem von Zeppelinem, nad sterowcem. Jan Szczepanik uratował życie królowi Hiszpanii. W 1897 roku opatentował telektroskop, protoplastę dzisiejszej telewizji. Było to urządzenie do przesyłania na odległość ruchomego obrazu kolorowego wraz z dźwiękiem za pośrednictwem elektryczności. – informuje 13.06.2023 w sekcji Historia portal PolskieRadio.pl
– Była to postać na tyle nietuzinkowa i tak znana na świecie, że Mark Twain poświęcił Janowi Szczepanikowi jedno ze swoich opowiadań, a Gabriela Zapolska czy Jan Kasprowicz dedykowali mu swoje utwory – mówił Piotr Zarzycki z Muzeum Techniki w Warszawie.Po ukończeniu seminarium nauczycielskiego w Krakowie pracował jako nauczyciel w podkrośnieńskich wsiach. Mimo że był samoukiem, stał się autorem ponad 50 wynalazków i kilkuset patentów technicznych z dziedziny fotografii barwnej, telewizji czy barwnego tkactwa.
Prekursor kolorowego filmu i kolorowej fotografii
W 1897 roku opatentował telektroskop, protoplastę dzisiejszej telewizji. Było to urządzenie do przesyłania na odległość ruchomego obrazu kolorowego wraz z dźwiękiem za pośrednictwem elektryczności.
Amerykański historyk telewizji Albert Abramson w swojej książce pt. „Elektronic Motion Pictures. A history of the Television Camera” wymienił nazwisko Polaka na czołowym miejscu wśród XIX-wiecznych wynalazców telewizji. Informacja o telektroskopie wzbudziła sporą sensację w ówczesnej prasie, ale projekt z przyczyn technicznych i finansowych nie został zrealizowany.
Uratował życie królowi Hiszpanii
Światową sławę Polakowi przyniosła przede wszystkim kamizelka kuloodporna wykonana z jedwabnej tkaniny z cienkimi blaszkami stalowymi. Materiałem tym wyłożono wnętrze karety króla Hiszpanii – Alfonsa XIII – co uratowało mu życie w trakcie zamachu na jego osobę. W dowód wdzięczności udekorował on Szczepanika najwyższym hiszpańskim odznaczeniem państwowym. Propozycję otrzymania odznaczenia otrzymał też od cara Rosji Mikołaja II, jednakże w tym wypadku… – cały artykuł na źródłowej stronie PolskieRadio.pl♂
1. Jan Szczepanik, ok. 1900 r.
3. – 6. Mural na budynku Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Technicznych im. Jana Szczepanika w Tarnowie (13.06.2023)/ fot. Jarosław Kruk infoBusko.pl
◙ Podobne informacje: