Kalendarium: 21 czerwca 1226 w Starym Korczynie urodził się Bolesław V Wstydliwy, łagodny książę w okrutnych czasach | I ❤ Ponidzie, Czy wiesz, że…

Życie księcia w dobie rozbicia dzielnicowego nie było usłane różami. Na włości zwaśnionych Piastów uderzały mongolskie zagony, a stosunki z sąsiadami wymagały ciągłego trzymania ręki na pulsie. Z kolei zdobycie tronu krakowskiego przysparzało tylu przyjaciół, co przeciwników. Bolesław Wstydliwy – jakie były jego losy? – informuje portal HistMag.org

○ Bolesław V Wstydliwy (ur. 21 czerwca 1226 w Starym Korczynie, zm. 7 grudnia 1279) – książę krakowski (od 1243) i sandomierski (od 1232), ostatni przedstawiciel małopolskiej linii Piastów. Imię otrzymał po swoim pradziadku Bolesławie III Krzywoustym. Liczebnik V został mu przypisany w Poczcie królów Polskich. Przydomek „wstydliwy” (łac. pudicus) pojawił się stosunkowo wcześnie, a wzmiankowany był już w Roczniku franciszkańskim krakowskim. Został on nadany księciu już przez jego poddanych z racji ślubów czystości, które książę złożył wspólnie z żoną Kingą. Z tego powodu ich małżeństwo nigdy nie zostało skonsumowane. Małżeńska czystość oraz brak pożycia małżeńskiego wynikać miały z wyjątkowej pobożności i umartwiania oraz szacunku, jakim książę darzył swoją matkę oraz kobiety z najbliższego otoczenia. Na ołtarze zostały wyniesione: jego żona Kinga, szwagierka Jolenta Helena oraz siostra Salomea. / rysunek Jana Matejki z cyklu Poczet królów i książąt polskich/ źródło: Wikipedia♂ | ○ Kościół św. Mikołaja w Starym Korczynie / fot. Jakub Hałuń; Wikipedia♂

W takich warunkach przyszło wychowywać się Bolesławowi, znanemu później pod przydomkiem „Wstydliwy”. Urodził się w 1226 roku jako jedyny syn Leszka Białego’ i księżniczki ruskiej Grzymisławy’. Jego ojciec został jednak zamordowany zaledwie półtora roku później, podczas zjazdu w Gąsawie♂. O prawo do opieki nad małoletnim dziedzicem tronu krakowskiego ubiegali się zatem wszyscy książęta, liczący się na scenie politycznej. Najsilniejsze podstawy prawne posiadał ku temu książę wielkopolski Władysław Laskonogi’, który zawarł z Leszkiem Białym porozumienie, mówiące, że ten który przeżyje drugiego, obejmie rządy w jego dzielnicy i roztoczy opiekę nad potomkami.

Rywale nie zamierzali jednak odpuszczać. Do próby sił rychło przystąpił Konrad Mazowiecki’ (stryj Bolesława) i Henryk Brodaty’. Ostatecznie regentka Grzymisława, respektując postanowienia męża, uznała Władysława Laskonogiego’ jako księcia krakowskiego. Ten jednak, zmagając się z problemami we własnej dzielnicy, zawarł porozumienie z Henrykiem Brodatym, przekazując mu rządy namiestnicze. Sytuacja ustabilizowała się, zatem los młodego Bolesława wydawał się zabezpieczony. Ale czy słusznie?

Rycerska odsiecz

Największym przegranym musiał czuć się Konrad Mazowiecki. Porywczy książę nie zamierzał pogodzić się z porażką. Wielokrotnie nękał Małopolskę najazdami, a w 1233 roku zdołał nawet pojmać Grzymisławę i Bolesława. Matka siedmioletniego księcia doznała w niewoli wielu upokorzeń. Na pomoc przyszedł jednak możnowładca Klemens z Ruszczy’, który w przebraniu wyprowadził więźniów z opresji, korzystając z chwili, w której strażnicy zajęci byli piciem i zabawą. Za całą akcją stał Henryk Brodaty, w związku z czym jego pozycja, jako wybawiciela potomka Leszka Białego, dodatkowo wzrosła. Stał się niekwestionowanym władcą Krakowa, a Bolesławowi, z całej ojcowskiej domeny, pozostała jedynie sandomierszczyzna.

Cały dotychczasowy porządek legł jednak w gruzach wraz z najazdem Mongołów w 1241 roku♂. Upadła potęga Henryków śląskich, Bolesław zaś uciekł na Węgry, gdzie mógł liczyć na pomoc siostry, żony królewicza Kolomana. Od 1239 roku był też ożeniony z Kingą♂, córką króla Węgier Beli IV (brata Kolomana), co dodatkowo przybliżało go do dynastii Arpadów. Bolesław czekał zatem na obczyźnie aż ucichnie wojenny zgiełk i możliwym stanie się powrót na własne włości.

Utracone dziedzictwo

Pod nieobecność Bolesława Wstydliwego władzę w Krakowie objął… – cały artykuł na źródłowej stronie HistMag.org♂

 

 Czy wiesz, że:

○ Przywilej lokacyjny Krakowa z 1257 roku. / źródło: Wikipedia

Przywilej lokacyjny Krakowa został wydany 5 czerwca 1257 r. przez Bolesława Wstydliwego z udziałem jego matki Grzymisławy i żony Kingi we wsi Kopernia k. Pińczowa. Zadecydowano w nim o ustanowieniu gminy miejskiej w Krakowie rządzącej się zasadami prawa magdeburskiego.

Na tej podstawie wytyczono układ urbanistyczny miasta oparty o idealny model szachownicy. Podstawową jednostką urbanistyczną były identyczne, prostokątne działki, a z ośmiu działek tworzono kwadratowe bloki – otoczone z czterech stron ulicami. Centrum stanowił rynek, zajmujący powierzchnię odpowiadającą czterem blokom (niemal idealny kwadrat o boku ok. 200 m). Z każdego boku rynku wybiegały trzy prostopadłe do pierzei ulice – po jednej w narożniku i jedna pośrodku. Jedynie w narożniku południowo-wschodnim wybiegała tylko jedna ulica w kierunku zamku (ulica Grodzka). Inne zaburzenia układu wynikały z zachowania kościołów zbudowanych wcześniej na objętych przez lokację terenach, a w przypadku ulicy Brackiej i Gołębiej zapewne z dostosowania do istniejącego wcześniej układu urbanistycznego, być może pochodzącego z wcześniejszej lokacji miasta, o skromniejszym zakresie. Zbudowane na tym planie miasto do dziś stanowi ścisłe centrum Krakowa, w niemal niezmienionym pod względem urbanistycznym kształcie….♂

 Czy wiesz, że:

○ Nowy Korczyn’, 2 sierpnia 2020 r.: Ufundowany w 1257 przez księcia Bolesława Wstydliwego i jego żonę św. Kingę gotycki pofranciszkański kościół pw. św. Stanisława ze Szczepanowa. / fot. Jarosław Kruk, infoBusko.pl, Wikipedia♂

Książę Bolesław Wstydliwy z żoną świętą Kingą w 1257 r. ufundowali w Nowym Korczynie klasztor franciszkanów z zachowanym kościołem św. Stanisława♂

---

 Czy wiesz, że:

○ Pomnik księcia Leszka Czarnego, władcy, który w wyniku zabiegów prepozyta Hermana i przełożonej klasztoru norbertanek Agnieszki 27 sierpnia 1287 r. nadał osadzie Busko prawa miejskie♂ / autor: Edmund Juszczyk / foto. Jarosław Kruk infoBusko.pl

Małżeństwo Bolesława V z Kingą pozostało bezdzietne z powodu ślubów czystości jakie małżonkowie złożyli. By nie pojawił się problem dziedziczenia, książę w 1265 r. adoptował Leszka Czarnego♂, księcia sieradzkiego, czyniąc go jedynym prawowitym dziedzicem. Po śmierci Bolesława w 1279 r.’ księżna Kinga wstąpiła do ufundowanego przez siebie klasztoru klarysek w Nowym Sączu♂, a nowym księciem sandomierskim i krakowskim został Leszek Czarny. Na Bolesławie kończy się małopolska linia Piastów – najkrócej istniejąca gałąź dynastii.

---

○ Rządy Bolesława V Wstydliwego w Krakowie trwały 36 lat (1243-1279). W okresie 200-letniego rozbicia dzielnicowego był on pod tym względem rekordzistą wśród książąt piastowskich.

---

○ Historia Na Szybko – Bolesław V Wstydliwy cz.1 (Historia Polski #38) (1243-1247)

○ Historia Na Szybko – Bolesław V Wstydliwy cz.2 (Historia Polski #39) (1247-1252)

○ Historia Na Szybko – Bolesław V Wstydliwy cz.3 (Historia Polski #40) (1252-1257)

○ Historia Na Szybko – Bolesław V Wstydliwy cz.4 (Historia Polski #41) (1257-1262)

○ Historia Na Szybko – Bolesław V Wstydliwy cz.5 (Historia Polski #42) (1262-1269)

○ Historia Na Szybko – Bolesław V Wstydliwy cz.6 (Historia Polski #43) (1269-1276)

○ Historia Na Szybko – Bolesław V Wstydliwy cz.7 (Historia Polski #44) (1276-1279)

◙ Podobne informacje:

I ❤ Ponidzie: „Habemus matrem”. Watykan zadecydował. Święta Kinga patronką Nowego Korczyna, miasta, w którym w 1479 odbył się hołd pruski

Kalendarium: 20 stycznia 1320 r. w katedrze wawelskiej abp gnieźnieński Janisław koronował Władysława Łokietka na króla Polski

Kalendarium: 2 marca 1333 r. zmarł Władysław Łokietek, władca, który zjednoczył państwo po trwającym ponad sto lat okresie rozbicia dzielnicowego | JKR: Czy wiesz, że…

Kalendarium: 30 kwietnia 1310 urodził się król Polski Kazimierz III Wielki, ostatni władca z dynastii Piastów. „Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”.

HM: Cud gospodarczy króla Kazimierza Wielkiego