Kalendarium: 13 lipca 1521 Kraków po raz pierwszy usłyszał Dzwon Zygmunt, króla polskich dzwonów

13 lipca 1521 Kraków po raz pierwszy usłyszał bicie Dzwonu Zygmunt. Olbrzym wykonany w krakowskiej ludwisarni w 1520 roku przez ludwisarza Hansa Behaama z Norymbergi, został wciągnięty na wieżę katedry wawelskiej 4 dni wcześniej, 9 lipca.  Według podań głos „Zygmunta” rozwiewa chmury i przynosi słoneczną pogodę, a panna, która dotknie jego serca, wkrótce wyjdzie za mąż.

„Zawieszenie dzwonu Zygmunta na wieży katedry w Krakowie w 1521 roku”, 1874, Jan Matejko, Muzeum Narodowe w Warszawie / źródło: Wikipedia

Serce dzwonu, wykonego w krakowskiej ludwisarni przez Hansa Behama z Norymbergi w 1520 roku, ożyło po raz pierwszy 13 lipca 1521. Na płaszczu króla polskich dzwonów widoczne są postacie świętych: Zygmunta i Stanisława. Znajdują się tam także herby Polski i Litwy. Na wieży katedry wawelskiej umieszczono go 9 lipca 1521 roku. Kraków po raz pierwszy usłyszał jego głos cztery dni później. 

Dar Zygmunta Starego

O historii „Zygmunta” informuje m.in. inskrypcja zapisana po łacinie, która głosi: „Bogu najlepszemu, największemu i Dziewicy Bogarodzicy, świętym patronom swoim, znakomity Zygmunt król Polski ten dzwon godny wielkości umysłu i czynów swoich kazał wykonać roku zbawienia 1520”. Aby zmieścić kolosa, wieżę, powstałą jako baszta obronna w pierwszej połowie XIV wieku, podniesiono i przebudowano.

Sama wieża . Za rządów biskupa Wojciecha Jastrzębca przestała pełnić funkcję militarną i została przekształcona w dzwonnicę. Zawisły na niej cztery dzwony: „Kardynał” (3000 kg), „Urban” (3000 kg), „Stanisław” (6000 kg) i „Wacław” (1800 kg). Żaden z nich nie dorównuje rozmiarami dzwonowi Zygmunta, a ich łączna masa jest niewiele większa od jego.

Dzwon Zygmunt waży ponad 12 ton, jego serce jest długie na 220 centymetrów, a on sam wysoki na 460 centymetrów. Długość dzwonienia została określona w 1888 roku i wynosi 8 minut. Jednak w wyjątkowych okazjach może dzwonić dłużej.

Zygmunt odzywa się przy okazji największych uroczystości kościelnych i państwowych. Od pięciu wieków zwiastuje Polakom przełomowe chwile w historii ojczyzny. W XIX wieku serce dzwonu trzykrotnie pękło: w 1859, w 1866 i w 1876 roku. Według legendy to zwiastun nieszczęścia dla kraju. Kolejny raz serce pękło w 2000 roku. Tym razem nie nadawało się do naprawy i zostało zastąpione nowym. Stare można podziwiać przy wejściu na Wieżę Zygmuntowską.

O tym, kiedy dzwoni „Zygmunt”, decyduje … – cały artykuł i audycja na źródłowej stronie Polskiego Radia – po kliknięciu na link

Najsłynniejszy polski dzwon, powszechnie, lecz nieprawidłowo nazywany bywa Dzwonem Zygmunta. Do 2000 roku „Zygmunt” był największy w Polsce. 25 czerwca 2000 poświęcony został jednak dzwon Maryja Bogurodzica (14777 kg), który zawisł w Bazylice w Licheniu.

i  grafika tytułowa: Dzwon Zygmunt na rycinie z 1841

◙ Podobne informacje:

Kalendarium: 17 czerwca 1696 zmarł król Jan III Sobieski, wódz który zatrzymał turecką ekspansję na Europę

Kalendarium: 4 lipca 1610 r. Bitwa pod Kłuszynem – wielki triumf polskiego oręża nad wojskami moskiewsko-szwedzkimi

Kalendarium: 11 czerwca 1694 roku – Bitwa pod Hodowem – zwycięskie husarskie Termopile