Kalendarium: 3 maja 1791 Sejm Wielki uchwalił Konstytucję – pierwszą polską ustawę zasadniczą

19 lat po I rozbiorze Polski, 2 lata przed II rozbiorem i 4 lata przed ostatecznym III, 3 maja 1791 r. w Warszawie Sejm Wielki uchwalił pierwszą w historii Polski  Konstytucję, nazywaną 3 maja, od daty jej proklamowania. Uważana jest ona za pierwszą europejską ustawę zasadniczą.

Konstytucja 3 maja została uchwalona w 1791 roku przez Sejm Wielki. Ale droga do jej uchwalenia nie była prosta. Jak do tego doszło? Czy uchwalenie Konstytucji można nazwać zamachem stanu? Jak na Konstytucję zareagowało szlacheckie społeczeństwo? Czy Konstytucja 3 maja była rewolucją? I czy to rzeczywiście była pierwsza konstytucja w Europie? I jak wyglądały kolejne polskie konstytucje? Między innymi o tym można przeczytać w zbiorze artykułów na stronie Histmag.org – po kliknięciu na link.

♦ Wikipedia: – Konstytucja 3 maja, właśc. Ustawa Rządowa z dnia 3 maja – uchwalona 3 maja1791 roku ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie^[a] (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) spisaną konstytucją^[2][3]...[cd.♂]

▒ Konstytucja 3 Maja 1791 roku – obraz Jana Matejki

○ „Konstytucja 3 Maja 1791 roku” Jan Matejko, 1891 (olej na płótnie 247 × 446 cm)  / źródło: Wikipedia – w dużym rozmiarze po kliknięciu na grafikę

Obraz Jana Matejki powstawał od stycznia do października 1891. W maju prace nad nim były jednak tak zaawansowane, iż możliwe było pokazanie płótna na jubileuszowej wystawie w Sukiennicach z okazji 100 rocznicy uchwalenia konstytucji. Dzieło znajduje się w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie.

Płótno przedstawia pochód posłów z Zamku Królewskiego do kolegiaty św. Jana w celu ponownego zaprzysiężenia wraz z królem tekstu konstytucji uchwalonej 3 maja 1791 przez Sejm Czteroletni (1788–1792). Pochód podąża ulicą Świętojańską wśród rozentuzjazmowanego tłumu mieszkańców Warszawy. Przejście ochraniają żołnierze prezentujący broń. W głębi, u wylotu ulicy Świętojańskiej na plac Zamkowy, widoczny jest fragment fasady Zamku Królewskiego z Wieżą Zygmuntowską (Zegarową).

Centralną postacią obrazu jest marszałek Sejmu Wielkiego Stanisław Małachowski, w lewej ręce trzyma symbol swojej władzy laskę marszałkowską, a w prawej w triumfalnym geście unosi tekst Konstytucji 3 Maja. Marszałka niosą posłowie: ziemi krakowskiej Aleksander Linowski i ziemi poznańskiej Ignacy Wyssogota Zakrzewski. Wybór nie był przypadkowy, obaj panowie reprezentują dwie najważniejsze ziemie Korony: Małopolskę i Wielkopolskę. Pod prawą ręką marszałka widoczna jest postać… – cały artykuł na źródłowej stronie Wikipedii – po kliknięciu na link

Lista postaci historycznych przedstawionych na obrazie

Mapka postaci przedstawionych na płótnie Matejki – źródło: Wikipedia

1. Stanisław Małachowski (1736–1809), marszałek Sejmu Wielkiego
2. Aleksander Linowski (ok. 1759–1820), poseł na Sejm Wielki, zwolennik konstytucji
3. Ignacy Wyssogota Zakrzewski (1745–1802), poseł na Sejm Wielki, zwolennik konstytucji
4. Tadeusz Kościuszko (1746–1817), generał wojsk koronnych
5. Kazimierz Nestor Sapieha (1757–1798), marszałek Sejmu Wielkiego
6. Julian Ursyn Niemcewicz (1757–1841), poseł na Sejm Wielki, współautor konstytucji
7. Michał Zabiełło (1760–1815), poseł na Sejm Wielki, zwolennik konstytucji
8. Jan Suchorzewski (zm. 1804 lub 1809), poseł na Sejm Wielki, przeciwnik konstytucji
9. Stanisław Kublicki (1750–1809), poseł na Sejm Wielki, zwolennik konstytucji
10. Franciszek Ksawery Branicki (ok. 1730–1819), hetman wielki koronny, przeciwnik konstytucji
11. Hugo Kołłątaj (1750–1812), podkanclerzy koronny, współautor konstytucji
12. Feliks Turski (1720–1800), biskup krakowski (lub Tymoteusz Gorzeński)
13. Ignacy Potocki (1750–1809), marszałek wielki litewski, współautor konstytucji
14. Adam Kazimierz Czartoryski (1734–1823), starosta generalny ziem podolskich, zwolennik konstytucji
15. Scipione Piattoli (1749–1809), sekretarz prywatny królewski, współautor konstytucji
16. Tadeusz Matuszewicz (1765–1819), poseł na Sejm Wielki, współautor konstytucji
17. Stanisław August Poniatowski (1732–1798), król polski
18. Anna Charlotta Dorota von Medem (1761–1821), księżna kurlandzka (lub Róża z Martynkowskich Dekertowa)
19. Elżbieta z Szydłowskich Grabowska (1748/9–1810), metresa królewska
20. Jan Dekert (1738–1790), prezydent miasta Warszawy
21. Antoni Stanisław Czetwertyński-Światopełk (1748–1794), zwolennik konstytucji
22. Antoni Polikarp Złotnicki (ok. 1750–1830), poseł na Sejm Wielki, przeciwnik konstytucji
23. Francuski rojalista
24. Jan Kiliński (1760–1819), mistrz szewski
25. Klemens Maria Hofbauer (1751–1820), ksiądz redemptorysta
26. Stanisław Staszic (1755–1826), ksiądz, działacz oświeceniowy
27. Andrzej Hieronim Zamoyski (1716–1792), b. wojewoda inowrocławski, autor Kodeksu Zamojskiego
28. Tymoteusz Gorzeński (1743–1825), biskup smoleński
29. Kazimierz Konopka (1769–1805), sekretarz Hugona Kołłątaja
30. Ksiądz prawosławny
31. Paweł Ksawery Brzostowski (1739–1827), ksiądz (lub Józef Stępkowski)
32. Antoni Tyzenhauz (1733–1785), b. zarządca litewskich ekonomii królewskich
33. Chłop
34. Józef Poniatowski (1763–1813), generał wojsk koronnych
35. Stanisław Mokronowski (1761–1821), poseł na Sejm Wielki
36. Młody Żyd
37. Stary Żyd

○ źródło: Wikipedia♂

◙ Podobne informacje:

Kalendarium: 27 kwietnia 1792 r. podpisano akt zawiązania konfederacji targowickiej