Kalendarium: 29 sierpnia 1756 urodził się Jan Śniadecki, uczony epoki oświecenia. Matematyk, astronom, geograf, filozof, reformator oświaty. Udowadniał, że patriotą jest nie tylko ten, kto walczy szablą, ale i ten, który oświeca rozumem

○ Portret Jana Śniadeckiego (1823) pędzla Jana Rustema / źródło: Wikimedia Commons♂

Organizator i obrońca oświaty

– Będąc Polakiem, winienem moje usługi ojczyźnie – miał odpowiedzieć na propozycję objęcia stanowiska na uniwersytecie madryckim, które padło w Paryżu.

Do kraju wrócił w 1781 roku na wezwanie Komisji Edukacji Narodowej, by objąć Katedrę Matematyki i Astronomii w Szkole Wyższej Koronnej (obecnie Uniwersytet Jagielloński). Zaczął reformę i rozbudowę uniwersytetu. Organizatorską pracę przerwał upadek Rzeczpospolitej: musiał bronić dóbr uczelni przed targowiczanami. Dzięki Śniadeckiemu udało się uniknąć grabieży.

Patriotą był nie tylko z mowy, ale i z czynu. W czasie powstania kościuszkowskiego objął funkcję członka komisji odpowiedzialnej za zbiórkę funduszy i prowiantu oraz rekrutację do powstańczej armii. Jako jeden z nielicznych nie został objęty amnestią przez władze zaborcze.

W latach 1807-15 pełnił funkcję rektora Uniwersytetu Wileńskiego. Na Wileńszczyźnie starał się zunifikować oświatę.

– Wprowadził jednolity program, jednolite podręczniki i zalecił weryfikację nauczycieli zakonników – słyszymy w audycji z 1976 roku.

„Mędrca szkiełko i oko”

Od 1819 roku Śniadecki zaczął krytykować rodzący się romantyzm. Upatrywał w nim powrotu do ciemnoty i zabobonności. Krytyka nie pozostała bez odzewu. Naukowy światopogląd Śniadeckiego skrytykował Mickiewicz w balladzie „Romantyczność”, pisząc:
„Czucie i wiara silniej mówi do mnie
Niż mędrca szkiełko i oko”.

Osiągnięcia naukowe

Śniadeckiemu nauka zawdzięcza nie tylko sprawną organizację oświaty. To on opracował polską terminologię matematyczną i astronomiczną.

– Był autorem najlepszego wówczas podręcznika algebry – słyszymy w audycji Tadeusza Bonika.

Odkrył, niezależnie od Heinricha Wilhelma Olbresa planetoidę Pallas. Był też… – cały artykuł na źródłowej stronie PolskieRadio.pl

○ Busko-Zdrój, 17.06.2023: Uroczyste odsłonięcie tablic pamiątkowych pani profesor Agnieszki Książek i pani profesor Krystyny Poskuty podczas jubileuszu 105-lecia  I Liceum Ogólnokształcącego w Busku-Zdroju i X Zjazdu Absolwentów szkoły♂

◙ Podobne informacje:

Kalendarium: 28 sierpnia 1765 urodził się Tadeusz Czacki. Wybitnie zasłużony dla kultury polskiej, twórca „Wołyńskich Aten”, jednego z najbardziej znanych ośrodków naukowych na Kresach Wschodnich dawnej Rzeczpospolitej

Kalendarium: 11 maja 1838 zmarł w Wilnie Jędrzej Śniadecki, lekarz, biolog, chemik, filozof i pedagog, ponadto publicysta i satyryk. Ze względu na naukowe zasługi i pionierskie publikacje nazywa się go „ojcem polskiej chemii” | JKR: Czy wiesz, że…

Kalendarium: 7 stycznia 1882 r. zmarł Ignacy Łukasiewicz, aptekarz, wynalazca lampy naftowej, twórca przemysłu petrochemicznego

Kalendarium: 7 listopada 1867 urodziła się Maria Skłodowska-Curie, jedyna kobieta uhonorowana dwoma Noblami oraz jedyny naukowiec, który otrzymał nagrodę Nobla w dwóch dziedzinach

Kalendarium: 23 lutego 1884 urodził się Kazimierz Funk, światowej sławy odkrywca witamin

Kalendarium: 24 maja 1939 r. zmarł Aleksander Brückner, ostatni polihistor, odkrywca „Kazań świętokrzyskich”

Kalendarium: 30 kwietnia 1892 r. urodził się Stefan Banach, genialny polski samouk, Kopernik matematyki

Kalendarium: 25 stycznia – Dzień kryptologii – Polacy złamali szyfr „Enigmy”, ocalili 30 milionów ludzi

Kalendarium: 21 lutego 2010 zmarł Jacek Karpiński, pionier współczesnej informatyki, twórca pierwszego mikrokomputera, polski Steve Jobs i Bill Gates w jednym ciele

Kalendarium: 27 lutego 1929 urodził się Stefan Kudelski, konstruktor, który zrewolucjonizował technikę nagrywania dźwięku. Jego dyktafonami posługiwali się reporterzy i agencje wywiadowcze z całego świata

?? ? BI: Niewiarygodne osiągnięcie 17-latka z Polski. Michał Lipiec ma 17 lat. Jako pierwszy w historii naszego kraju w ciągu trzech tygodni lipca zdobył trzy medale na międzynarodowych olimpiadach przedmiotowych. Złoty z chemii, srebrny z fizyki, brązowy z matematyki

RK: Piotr Miernik z Liceum Ogólnokształcącego im. św. Jadwigi Królowej w Kielcach zdobył brązowy medal na 64. Międzynarodowej Olimpiadzie Matematycznej

19 lutego: Dzień Nauki Polskiej