Kalendarium: 18 marca 1921 r., w Rydze zawarto traktat pokojowy kończący wojnę polsko-bolszewicką

Sto jeden lat temu, kiedy obie delegacje spotkały się w łotewskiej Rydze, sytuacja była właściwie patowa dla obu stron: Polska rozgromiła pod Warszawą i nad Niemnem wojska bolszewickie, ale nie miała siły na dalszą walkę; z perspektywy Sowietów cała koncepcja niesienia rewolucji na bagnetach zderzyła się czołowo z rzeczywistością. Co miały „ugrać” obie delegacje dla swoich państw? – informuje portal PolskieRadio24.pl

○ 18 marca 2021 r. mija 100 lat od podpisania pokoju kończącego wojnę polsko-bolszewicką ♂ (14 lutego 1919 – 18 października 1920)

Oba państwa chciały maksymalnie wyzyskać ten stan rzeczy. Polska odniosła oczywiste zwycięstwo, armia sowiecka została pokonana. Nie było to jednak zwycięstwo totalne. Wojna mogła zostać wznowiona wiosną, po kilkumiesięcznym stanie ni pokoju, ni wojny. Rezerwy ludzkie sowieckiej Rosji były nieporównywalnie większe, podobnie było z terytorium. Piłsudski słusznie wskazywał: „Możemy zdobyć Smoleńsk, ale to niczego nie zmieni”. Polska nie mogła swobodnie dyktować woli drugiej stronie. Ze strony sowieckiej celem było wynegocjowanie takich warunków pokoju, które nie byłyby przypieczętowaniem klęski, tylko jej złagodzeniem – tak, aby zachować możliwości przetrwania klęski i ofensywnej polityki w przyszłości.

○ Delegacja polska na rokowania o zawieszeniu broni i zawarciu pokoju z Rosją Sowiecką 1920. Od lewej siedzą: Władysław Kiernik, gen.Mieczysław Kuliński, Jan Dąbski, Stanisław Grabski, Leon Wasilewski. Stoją: Michał Wichliński, Witold Kamieniecki, Norbert Barlicki, Adam Mieczkowski, Ludwik Waszkiewicz. /źródło: Wikipedia♂

○ Wikipedia: Traktat ryski (lub inaczej pokój ryski), Traktat pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą, podpisany w Rydze dnia 18 marca 1921 r. (Dz.U. Nr 49, poz. 300) –
traktat pokojowy zawarty przez Polskę i RFSRR oraz USRR, ratyfikowany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego 16 kwietnia 1921; obowiązywał od 30 kwietnia 1921, tj. wymiany dokumentów ratyfikacyjnych przez strony, co nastąpiło w Moskwie. Podpisanie traktatu miało miejsce 18 marca 1921 o godz. 20:30 w pałacu Czarnogłowców w Rydze. Traktat składał się
z 26 artykułów. Obydwie strony zobowiązały się w nim do nieingerowania w sprawy wewnętrzne drugiego państwa.

Traktat zakończył wojnę polsko-bolszewicką z lat 1919–1920, ustalał przebieg granic między tymi państwami oraz regulował inne sporne dotąd kwestie. Poprzedzony był Umową o preliminaryjnym pokoju i rozejmie między Rzecząpospolitą Polską a Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republiką Rad i Ukraińską Socjalistyczną Republiką Rad, podpisaną w Rydze 12 października 1920. Ustawowa ratyfikacja preliminariów pokojowych i rozejmu przez Sejm RP nastąpiła jednogłośnie 22 października 1920, a dwa dni później to samo uczyniła Rosja radziecka. Samo zawieszenie broni weszło w życie już 18 października 1920 o 24:00. [cd♂]

1. Pierwsze posiedzenie plenarne rokowań, 22.09.1920 r. Delegacja sowiecka po lewej, po prawej delegacja polska ze Stanisławem Grabskim/ Wikipedia♂
2. Ostatnia strona traktatu z pieczęciami i podpisami stron / Wikipedia♂
3. Porównanie granicy polsko-sowieckiej z traktatu ryskiego z  granicą polsko-rosyjską po II rozbiorze./Wikipedia♂
4. Polskie postulaty terytorialne na paryskiej konferencji pokojowej (Linia Dmowskiego) na tle mapy etnograficznej regionu i granic Rzeczypospolitej 1772 / Wikipedia♂
5. Fragment mapy obejmujący Ponidzie. Zaznaczone są Kielce, Pińczów, Jędrzejów, Stopnica, Sandomierz. Buska nie ma.

W efekcie ustaleń w Rydze upadła koncepcja federacyjna Piłsudskiego, zakładająca powstanie państw buforowych między Polską i sowiecką Rosją. To chyba najbardziej doniosły skutek traktatu.♂

Dalekosiężna koncepcja Piłsudskiego, zakładająca przebudowę Europy Wschodniej poprzez m.in. budowę państwa ukraińskiego – niezależnego, ale związanego sojuszem z Polską – i federację obejmującą ziemie byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego – wymagała totalnego powalenia Rosji. Tylko wówczas Moskwa dałaby sobie podyktować pokój na warunkach polskich. Na to po prostu nie mieliśmy sił. W takiej sytuacji perspektywą polskiej racji stanu, zwłaszcza w pojęciu reprezentujących nas w Rydze środowisk związanych z Narodową Demokracją, była Linia Dmowskiego. Była to propozycja granicy, którą… – cały artykuł na źródłowej stronie PolskieRadio24.pl♂

◙ Podobne informacje:

Kalendarium: 15 sierpnia – rocznica Bitwy Warszawskiej 1920 roku – Święto Wojska Polskiego

Kalendarium: 29 stycznia 1919 r. na konferencji pokojowej w Paryżu Roman Dmowski wygłosił pięciogodzinną mowę, która miała znaczny wpływ na odrodzenie Polski [AUDIO]

11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości – Busko-Zdrój

Kalendarium: PAP: 24 lutego 2022 r. Rosja zaatakowała Ukrainę