Kalendarium: 1 listopada 1893 zmarł Jan Matejko, wybitny artysta, współtwórca zbiorowej świadomości historycznej Polaków

Jan Matejko to jeden z najwybitniejszych polskich malarzy, który swoją historiozoficzną twórczością zyskał uznanie na całym świecie. Żyjący w XIX w. artysta był gorącym patriotą, a jego dzieła wyjątkowym wyrazem idei niepodległościowych. Najsłynniejsze obrazy Jana Matejki przedstawiają chwile świetności Rzeczypospolitej, która w XIX w. znalazła się pod zaborami. Swoją twórczością artysta pragnął krzepić serca Polaków i podsycać ich wiarę w dążenie do odzyskania suwerenności.

○ Jan Matejko (1838-1893): Autoportret , 1892 [olej na płótnie, wysokość: 160 cm; szerokość: 110 cm. Kolekcja Muzeum Narodowe w Warszawie] / Wikipedia♂

Jeden z najwyżej cenionych malarzy w historii sztuki polskiej, twórca narodowej szkoły malarstwa historycznego, które miało spełnić szczególną rolę w państwie pozbawionym suwerenności politycznej w wyniku traktatów rozbiorowych z lat 1772-1795. Ukazując dawną wielkość Rzeczypospolitej i chwałę jej oręża, Matejko pragnął kształtować serca i umysły Polaków, wskrzesić wiarę w odrodzenie niepodległej ojczyzny. Jako pierwszy nadał tak wysoką rangę malarstwu historycznemu, zafascynował nim szerokie rzesze społeczeństwa, zamanifestował na arenie międzynarodowej odrębny charakter i wysoki poziom artystyczny sztuki polskiej, zdobywając najwyższe wyróżnienia na wystawach w Paryżu, Wiedniu czy Berlinie. Jako członek wielu prestiżowych Akademii i Instytutów Sztuki stanął w szeregu najwybitniejszych malarzy europejskich drugiej połowy XIX w.

Początki malarstwa

Ojciec artysty był czeskim emigrantem (osiadłym w Polsce ok. 1807), matka wywodziła się ze spolonizowanej rodziny niemieckiej, jednak w krakowskim domu Matejków panowała polska, patriotyczna atmosfera, żywe były ideały niepodległościowe – dwaj bracia Jana walczyli w okresie Wiosny Ludów na Węgrzech. Istotny wpływ na ukształtowanie wyobraźni i zainteresowanie historią przyszłego malarza wywarł jego starszy brat, Franciszek Matejko, docent nauk pomocniczych historii i pracownik Biblioteki Jagiellońskiej. Nie bez znaczenia była tu również atmosfera rodzinnego miasta – jego zabytki sięgające epoki średniowiecza, sanktuarium narodowe na Wawelu z Zamkiem Królewskim i grobami władców Polski w katedrze oraz stosunkowo duża (w porównaniu z innymi zaborami) swoboda w kultywowaniu tradycji narodowych.

♦ Wikipedia: – Jan Alojzy Matejko (ur. 24 czerwca 1838 w Krakowie, zm. 1 listopada 1893 tamże) – polski malarz, twórca obrazów historycznych i batalistycznych, historiozof. Był autorem ponad trzystu obrazów olejnych oraz kilkuset rysunków i szkiców. Jeden z najwybitniejszych polskich malarzy w historii.♂

Podejmując w 1852 naukę w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, miał już Matejko wyraźnie określony kierunek zainteresowań. Wiedzę historyczną wciąż pogłębiał poprzez studiowanie dzieł dawnych kronikarzy oraz pasję rysownika-dokumentalisty odwzorowującego w szkicach ołówkowych wizerunki polskich królów i książąt, zabytki krakowskiej architektury, rzeźby i rzemiosła artystycznego. W Szkole Sztuk Pięknych pod wpływem…- cały artykuł na źródłowej stronie culture.pl♂

◙ Podobne informacje:

Kalendarium: 7 marca 1000 r. rozpoczął się Zjazd gnieźnieński. Jak Chrobry zrobił z Polski państwo europejskie

Kalendarium: 15 lipca 1410 r. Bitwa pod Grunwaldem, czyli cztery godziny, które wstrząsnęły Europą

Kalendarium: 12 września 1683 r. Wiktoria Wiedeńska. Wojska pod dowództwem Jana III Sobieskiego rozgromiły armię imperium osmańskiego

Kalendarium: 3 maja 1791 Sejm Wielki uchwalił Konstytucję – pierwszą polską ustawę zasadniczą

Kalendarium: 29 października 1824 r. urodził się Juliusz Kossak, artysta malarz i ilustrator, protoplasta rodu malarzy