Kalendarium: 11 maja 1838 zmarł w Wilnie Jędrzej Śniadecki, lekarz, biolog, chemik, filozof i pedagog, ponadto publicysta i satyryk. Ze względu na naukowe zasługi i pionierskie publikacje nazywa się go „ojcem polskiej chemii” | JKR: Czy wiesz, że…

11 maja 1838 zmarł w Wilnie Jędrzej Śniadecki, lekarz, biolog, chemik, filozof i pedagog, ponadto publicysta i satyryk, autor „Wiadomości Brukowych” i „Tygodnika Wileńskiego”, podpisujący się jako „Filozoficzny Próżniak Wileński”, „Sotwaros”, „szlachcic na łopacie”, „Uważnicki Bogumił”, „szlachcic oszmiański” i „Włóczęga Guliwer”. Ze względu na naukowe zasługi i pionierskie publikacje nazywa się go „ojcem polskiej chemii”. – informuje 11.05.2023 w zakładce Historia portal PolskieRadio.pl

○ Jędrzej Śniadecki (1843) / autor: Aleksander Sleńdziński, źródło: Wikipedia♂

Był profesorem Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie oraz Szkoły Głównej Wielkiego Księstwa Litewskiego, przekształconej potem w Cesarski Uniwersytet Wileński, a także członkiem rzeczywistym Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, prezesem Towarzystwa Medycznego Wileńskiego, wreszcie – członkiem i prezydentem Towarzystwa Szubrawców.

Miłość do nauki dzielił ze starszym o 12 lat bratem Janem Śniadeckim (1756-1830), astronomem, matematykiem, geografem, filozofem i krytykiem literackim, który był zajadłym wrogiem polskiego romantyzmu. Obaj zostali w balladzie „Romantyczność” skarykaturowani przez Adama Mickiewicza w postaci jednej osoby – starca (lub mędrca) zauroczonego swym „szkiełkiem i okiem”, które nie pozwalają mu „patrzeć w serce”. „Szkiełkiem” w wierszu ma być Jan, zaś Jędrzej to „oko”.

W 1796 roku młody naukowiec rozpoczął pracę badawczą i pedagogiczną w Wilnie. Podobnie jak jego brat, a wbrew starej tradycji, prowadził wykłady po polsku, co bulwersowało część akademickiej kadry.

Na przełomie wieków zaczął publikować artykuły i książki naukowe. W ciągu dekady powstały jego najważniejsze dzieła. Najpierw były „Początki chemii” (1800, 1807), pierwszy polski podręcznik z tej dziedziny. Jego język, który w głównej mierze był efektem inwencji Śniadeckiego, zdominował polską terminologię chemiczną na ponad 170 lat („tlen” był dawniej „kwasorodem”), a wiele nazw wymyślonych przez autora, nietypowych na tle międzynarodowej nomenklatury, funkcjonuje do dziś, na przykład „wodór”, „węgiel”, „krzem” i „siarka”.

W nowatorskiej „Teorii jestestw organicznych” (1804 i 1811) Śniadecki zwrócił uwagę na… – cały artykuł na źródłowej stronie PolskieRadio.pl♂

◙ Podobne informacje:

19 lutego: ?? Dzień Nauki Polskiej

Kalendarium: 7 listopada 1867 urodziła się Maria Skłodowska-Curie, jedyna kobieta uhonorowana dwoma Noblami oraz jedyny naukowiec, który otrzymał nagrodę Nobla w dwóch dziedzinach

Kalendarium: 7 stycznia 1882 r. zmarł Ignacy Łukasiewicz, aptekarz, wynalazca lampy naftowej, twórca przemysłu petrochemicznego

Kalendarium: 5 kwietnia 1883 Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski jako pierwsi na świecie dokonali skroplenia tlenu.

Kalendarium: 23 lutego 1884 urodził się Kazimierz Funk, światowej sławy odkrywca witamin