Kalendarium: 3 czerwca 1605 zmarł Jan Zamoyski, twórca potęgi jednego z największych rodów szlacheckich Rzeczpospolitej. Kanclerz równy królom. Najpotężniejszy Polak wszechczasów?

Jan Zamoyski, choć podobno miał szanse, nigdy królem nie został. Miał jednak ogromny wpływ na politykę Rzeczpospolitej. Na kartach naszej historii zapisał się jako jeden z najpotężniejszych ludzi. Gdy zaczynał karierę, miał w posiadaniu 4 wsie. Skończył z 23 miastami i 819 wsiami zespolonymi w Ordynację Zamojską, która formalnie przetrwała do 1945 roku. – Dzięki swej energii, zdolności panowania nad tłumem oraz umiejętności dostosowania się do sytuacji, potrafił zrobić karierę, jaka nie stała się udziałem chyba nikogo innego w skali europejskiej. – informuje portal DoRzeczy.pl

○ Portret hetmana Jana Zamoyskiego , ~1602, Jan Szwankowski , Lwowska Narodowa Galeria Sztuki / Wikipedia♂

Jan Zamoyski urodził się 19 marca 1542 roku w Skokówce (dzisiejsze województwo lubelskie). Jego ojcem był Stanisław Zamoyski, kasztelan chełmski, a matką Anna Hubertówna. Protoplastą rodu był podobno niejaki Florian Szary, który wsławił się walcząc w bitwie pod Płowcami i tam skonał trzymając swoje jelita, mając brzuch rozpruty trzema włóczniami. Z tego powodu król Władysław Łokietek miał jemu i jego potomkom nadać herb Jelita’, na którym znalazły się trzy skrzyżowane włócznie.

Młody Zamoyski wysłany został na studia na Zachód. Kształcił się m.in. w Paryżu i Padwie. W 1563 roku, mając zaledwie 21 lat został wybrany rektorem Uniwersytetu w Padwie. W czasie studiów we Włoszech Zamoyski przeszedł na katolicyzm (jego rodzina wyznawała kalwinizm). Tam też napisał swoje dzieło: „De senatu Romano libri duo” („O Senacie Rzymskim Księgi Dwie”), w którym skupiał się na tym, co łączy ustrój republikańskiego Rzymu ze współczesną mu Rzeczpospolitą.

○ Jan Zamoyski odwiedza Jana Kochanowskiego w Czarnolesie  – „Odwiedziny Zamoyskiego w Czarnolesiu” autor:  Karol Miller (1877), olej na płótnie, 140 cm x 220 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie  / źródło: Wikipedia♂

W 1573 roku był jednym z sygnatariuszy konfederacji warszawskiej, która gwarantowała wolność religijną wszystkim mieszkańcom Rzeczpospolitej. Do końca swoich dni opowiadał się za tolerancją religijną.

Po studiach Jan Zamoyski powrócił do Polski, gdzie został sekretarzem króla Zygmunta Augusta. Pracował także w archiwum, co dało mu wgląd do starych dokumentów i umożliwiło dalsze kształcenie i lepsze poznanie ustroju Rzeczpospolitej.

W 1572 roku, kiedy umarł ostatni z Jagiellonów, król Zygmunt August, Zamoyski dopiero budował swoją potęgę. W czasie pierwszej wolnej elekcji opowiedział się za obozem profrancuskim i aktywnie zwalczał stronnictwo prohabsburskie, które chciało wynieść na polski tron jednego z Habsburgów. W tym samym roku Jan Zamoyski wyruszył z poselstwem do…- cały artykuł na źródłowej stornie DoRzeczy.pl♂

○ Rynek w Zamościu, 2011  / fot. Centymetr, Wikipedia♂

◙ Podobne informacje:

Kalendarium: 26 maja 1584 r. w Krakowie na rozkaz króla ścięto Samuela Zborowskiego, ofiarę wielkiej polityki. Nieżywy pies nie gryzie

Kalendarium: 4 lipca 1610 r. Bitwa pod Kłuszynem – wielki triumf polskiego oręża nad wojskami moskiewsko-szwedzkimi

Kalendarium: 9 października 1610 r. Polacy zdobyli Kreml. Rosja przestała istnieć jako suwerenne państwo. Polska stała się największym państwem Europy