I ❤ Ponidzie: 16 sierpnia: 1000-lecie Chrobrza. Obchody milenium i uroczysta Msza Święta z bp. J.Piotrowskim o 15:00

Dzisiaj, w niedzielę 16 sierpnia, w Chrobrzu, jednej z niewielu miejscowości w Polsce, która może pochwalić się 1000-letnią historią, odbywać się będą główne uroczystości milenium nadnidziańskiego grodu i tutejszej parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – informuje portal chroberz.info

○ źródło: google.com | parafia.chroberz.info

W ograniczonej z powodu koronawirusa formule nadnidziański gród i tutejsza parafia  świętują 1000-lecie istnienia.

Wczoraj, w sobotę 15 sierpnia, w święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny swoje „imieniny” celebrowała chroberska parafia pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, odbywały się uroczystości odpustowe.

Dzisiaj, w niedzielę 16 sierpnia 1000 urodziny fetuje Chroberz. Głównym punktem obchodów będzie o 15:00 uroczysta Msza Święta, którą odprawi ordynariusz diecezji kieleckiej, ks. bp. Jan Piotorwski.

Nazwa miejscowości Chroberz pochodzi od przydomka piastowskiego króla, staropolskiego wyrazu „chrobry” co oznaczało dzielny, mężny, bohaterski.

Tadeusz Sułek, wójt gminy Złota przypomina, że pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1153 roku i jest zapisana w Kodeksie Dyplomatycznym Polski (Codex diplomaticus Poloniae) pod nazwą Chrober. Według kroniki Marcina Kromera osadę miał tu założyć Bolesław I Chrobry w 1019 lub 1020 roku po powrocie z wyprawy kijowskiej.

– W Chrobrzu zbudował dla siebie warowny zamek. Badania Uniwersytetu Łódzkiego potwierdziły, że oprócz zamku w tym samym czasie został wybudowany kościół – zaznacza. Jak twierdzą kronikarze, Bolesław „zbudował tutaj kościół, jako podziękowanie Bogu za otrzymane zwycięstwa”.

Paweł Bochniak, rodowity chrobrzanin, ale i lokalny kronikarz jest niezmiernie dumny i cieszy się, że jego pokolenie może przeżywać tak doniosłą uroczystość. Jak mówi, Chroberz przesiąknięty jest historią, pełen ciekawych zabytków jak Pałac Wielopolskich, ale i postaci takich jak np. Aleksander Wielopolski czy Józef Piłsudski. Dodaje, że niewiele osób o tym wie, ale w Chrobrzu usytuowany jest także niezwykły obelisk marszałka, który przetrwał działania II wojny światowej.

– Wcześniej stał na zamczysku. Mimo stacjonowania tu oddziałów niemieckich, nienaruszony przetrwał do naszych czasów. To jeden z dwóch w Polsce obelisków poświęconych marszałkowi, który przetrwał zawieruchy wojenne – dodaje.

Po wojnie Chroberz był gminą. Liczył 1244 mieszkańców. Ze względu na liczbę osób, nazwano go małym Watykanem. Dziś miejscowość zamieszkuje niecałe 800. W takiej formie przetrwał do reformy administracyjnej, która w 1954 roku wprowadziła podział na gromady. Po 1973 roku Chroberz został włączony do gminy Złota.

Na pamiątkę, mieszkańcy Chrobrza otrzymali okolicznościową monetę upamiętniającą rocznicę oraz broszurę, która zawiera najważniejsze wydarzenia z dziejów miejscowości.

Jak głosi legenda w Chrobrzu miał wypoczywać wracający z wyprawy kijowskiej król Bolesław Chrobry. Według jednego z podań w okolicznych lasach król urządzał polowania. Jedno z nich zakończyło się fatalnie – król złamał nogę i musiał zostać tu na dłużej. Jak twierdzą kronikarze, Bolesław „zbudował tutaj kościół na podziękowanie Bogu za otrzymane zwycięstwa”. – informuje portal diecezja.kielce.pl

○ Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Chrobrzu, 16.04.2020 / fot. Jarosław Kruk

Szybko wraz z kościołem wybudowany został warowny zamek, który musiał mieć poważne znaczenie obronne, ponieważ w 1290 r. schronił się w nim Jędrzej – królewicz węgierski, który uciekał przed złością swojego brata. Niestety, mury twierdzy nie uchroniły królewicza. Łatwowierny wpuścił do zamku kilku Węgrów, którzy podawali się za uciekinierów. Jak wielki popełnił błąd, przekonał się niebawem. „Uciekinierzy” okazali się skrytobójcami wysłanymi przez brata. Porwali księcia i utopili w pobliskiej Nidzie.

Nie wiadomo, kiedy w Chrobrzu wybudowany został pierwszy drewniany kościół. Jeśli wierzyć podaniom, miałoby to nastąpić, jak wspomniano wyżej, za rządów króla Bolesław Chrobrego. O tym pierwszym kościele nic nie wiemy. Pierwsza wzmianka źródłowa o parafii pochodzi z 1326 r. Obecny kościół został wzniesiony ok. 1550 r. z fundacji kasztelana zawichojskiego Stanisława Tarnowskiego. Murowany kościół został konsekrowany w 1570 r. przez sufragana krakowskiego – bpa Marcina Białobrzeskiego. Pierwszym proboszczem został ks. Zbigniew Ziółkowski. Świątynia była odnawiana w 1830 r., a 49 lat później dobudowano do niej od południa kaplicę Matki Bożej Różańcowej. W kaplicy ustawiony został ołtarz, który przeniesiony został z parafii Szaniec od ojców Kamedułów.

Przez lata opiekunami kościoła był możny ród Wielkpolskich, którego przedstawiciele upiększali świątynię. Potomkowie sławnego rodu do dnia dzisiejszego wielkim szacunkiem darzą kościół, w którym są pochowani ich protoplaści.

○ Pałac Wielopolskich w Chrobrzu, 2 września 2006 r. / fot. Jakub Hałun ; Wikipedia

Skarbnica historii
Kościół w Chrobrzu należy pod względem historycznym do jednego z najciekawszych w naszym regionie. Długa historia, a nawet burzliwe lata wojen i zaborów, w miarę łaskawie obeszły się z zabytkami zgromadzonymi w jego wnętrzu, a są one – co tu dużo mówić – zachwycające. Do dziś zachował się renesansowy nagrobek fundatora kościoła – wojewody sandomierskiego Stanisława Tarnowskiego przedstawiający „śpiącą” postać zmarłego. Nagrobek zwieńczony jest płaskorzeźbą przedstawiającą Zmartwychwstanie oraz dmącym w trąbę aniołem.  Z inskrypcji umieszczonej na nagrobku można się dowiedzieć o licznych podróżach zamożnego fundatora do Macedonii, Arabii, Syrii, Grecji czy Egiptu. Równie piękny nagrobek znajduje się w prezbiterium, a wyobraża on ks. Zbigniewa Ziółkowskiego. Pomniki te powstały w warsztacie Jana Michałowicza z Urzędowa. Do dziś zachwycają kunsztem, przez znawców są zaliczane do najcenniejszych rzeźb renesansowych w Polsce.

○ Nagrobek Stanisława Tarnowskiego w nawie chroberskiego kościoła / fot. Jarosław Kruk; Wikipedia

W świątyni znajduje się też wiele innych tablic nagrobnych, które przypominają o byłych właścicielach Chrobrza, a dzięki którym świątynia zyskała obecny kształt i wygląd. Jedno z najciekawszych epitafiów poświęcone jest hrabinie Zofii Wielopolskiej. Ufundował je jej mąż Aleksander. Na płycie kazał umieścić m.in. słowa: „Najlepszej żonie za 26 lat promiennego szczęścia”.

Kościół jest jednonawowy, a do prezbiterium od strony północnej została dobudowana  zakrystia, nad którą znajduje się mały skarbczyk. Od strony północnej w XVII w. dobudowana została kaplica św. Jana Kantego. W 1899 r. zaś do nawy od strony południowej dobudowano kaplicę p.w. Matki Boskiej Różańcowej. Sklepienie kościoła jest kolebkowe z lunetami na które  nałożono żebra o układzie sieciowym, w prezbiterium zaś żebra są w układzie krzyżowym. Na zwornikach umieszczone zostały herby fundatorów. W zakrystii znajduje się zabytkowy lawentarz. Obok kościoła stoi drewniana dzwonnica z dachem krytym gontem.

Kościół był remontowany między innymi w 1975 r. Wtedy to odkryta została  piękna renesansowa polichromia z ok. 1606 r. Podczas kolejnych prac remontowych wybudowano ogrodzenie, kamiennymi blokami otoczono skarpę, na której stoi kościół i wzmocniono ją podporami. Nad zakrystią została wymieniona cała więźba dachowa, a dachówkę zastąpiono miedzianą blachą.

Odpusty: Wniebowzięcia NMP – 15 sierpnia;
św. Izydora – niedziela po 10 maja;
św. Jana Kantego – niedziela po 20 października

○ Unikatowa kładka prowadzi nad drogą z plebanii do kościoła. / fot. Jarosław Kruk

Czy wiesz, że…
Ciekawostką – praktycznie niespotykaną w innych parafiach – jest kładka, która położona nad drogą prowadzi z plebanii do kościoła. W przeszłości była wykonana z drewna, lecz czas naruszył jej konstrukcję i trzeba było wykonać trwalszą z betonu.

Pałac Wielopolskich w Chrobrzu projektu Henryka Marconiego, w którym obecnie mieści się Zespół Szkół Rolniczych, został wzniesiony w latach 1857-60. Okazałą budowlę ufundował margrabia Aleksander Wielopolski.

W 2000 r. w pałacowym parku, a także w pałacu w ekipa filmowa Filipa Bajona kręciła sceny do filmu Przedwiośnie.

Chroberz, znany był od wieków z niezwykle urodzajnych gleb. Jego największe bogactwo to  żyzna lessowa ziemia. Porzekadło: „Kto ma Chroberz, Książ i Szaniec może iść z królową w taniec” jest tego dobitnym potwierdzeniem.

Jarosław Kruk: Jesienią 2019 r. w przypałacowym parku, na terenie Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego, posadzona została żywa palma co  odbiło się głośnym echem w mediach ogólnopolskich.

○ Chroberską palmę odwiedzili Gabriela i Aleksander Doba podczas wizyty na Ponidziu w lipcu 2020 r. / fot. Jarosław Kruk

◙ Podobne informacje:

I ❤ Ponidzie: Dobrowoda – uroczystości odpustowe ku czci św. Andrzeja Boboli, patrona Polski – 16.05

Dziś Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

I ❤ Ponidzie: Kościółek św. Stanisława Chotelku – prezentacja 3D