Kalendarium: 25 lutego 1428 r. król Władysław Jagiełło nadał Pińczowowi prawa miejskie. - Internetowy Portal Informacyjny Mieszkańców Miasta i Gminy Busko-Zdrój

Kalendarium: 25 lutego 1428 r. król Władysław Jagiełło nadał Pińczowowi prawa miejskie.

25 lutego 2023 | swietokrzyskie.org.pl / Jarosław Kruk 20190225 10:36 | | 0 komentarzy

25 lutego  przypadają urodziny Pińczowa – powabnej perły Ponidzia! – miastu i jego mieszkańcom serdecznie życzymy … 1000 lat! 

Panorama Pińczowa z Góry św. Anny 28.04,2007 / fot. Jarosław Kruk, Wikipedia

Krótki zarys historyczny: Rozwój Pińczowa rozpoczął się od kamieniołomu, który istniał tutaj w XII w. Bezpieczeństwa górników strzegł niewielki gród obronny, zniszczony prawdopodobnie przez Tatarów w 1241 r. W XIV w. na jego miejscu wzniesiono gotycki zamek, u stóp którego rozwinęła się osada. Miejscowa ludność zajmował się głównie rolnictwem, sadownictwem, uprawą winnej latorośli oraz hodowlą bydła.
Wiadomo, że w 1424 r. osada stała się własnością rodu Oleśnickich. Wybudowali oni na Górze Zamkowej nową rezydencję, a w osadzie ufundowali klasztor Paulinów.

25 lutego 1428 r. król Władysław Jagiełło na zamku w Lublinie nadał Pińczowowi prawa miejskie.

Miasto za sprawą Mikołaja Oleśnickiego stało się ośrodkiem reformacji. W latach 1550-1551 z miasta wypędzono paulinów, a kościół zmieniono w zbór kalwiński. W budynkach poklasztornych powstało słynne na całą Europę Gimnazjum Pińczowskie nazywane później sarmackimi Atenami. Środowisko związane z pińczowską uczelnią zajmowało się drugim w historii tłumaczeniem Biblii na język polski. Tzw. Biblia Brzeska ukazała się w 1563 r. Od miejsca, w którym wykonano tłumaczenie bywa ona także nazywana Biblią Pińczowską.

Kres ośrodkowi reformacyjnemu w Pińczowie położył biskup krakowski Piotr Myszkowski, który w 1586 r. wykupił miasto. Nastąpiła gwałtowna rekatolizacja Pińczowa.

Panorama Pińczowa z 1657 roku, z czasu potopu szwedzkiego, z widocznym zamkiem na wzgórzu po lewej i kaplicą świętej Anny pośrodku, na miedziorycie według rys. Erika Jönssona Dahlbergha

W roku 1587 biskup krakowski Piotr Myszkowski ufundował kościół na wschód od Pińczowa. Wokół niego powstała osada Mirów, która już w 1612 roku została przyłączona do Pińczowa.

Działanie wojenne w czasie powstania kościuszkowskiego spowodowały upadek miasta. Po III rozbiorze Polski Pińczów znalazł się w zaborze austriackim, a po kongresie wiedeńskim w 1815 r. w zaborze rosyjskim.

Pierwsi Żydzi osiedli w Pińczowie już na początku XVI w. W XVIII w. Pińczów stał się jednym z ważniejszych ośrodków żydowskich w regionie. W latach 1692 – 1764 była tu siedziba ziemstwa krakowskiego, a rabin pińczowski stał się praktycznie jego zwierzchnikiem. W XIX w. Żydzi stanowili ok. 70% ludności Pińczowa. Przed II wojną światową w mieście mieszkało ok. 3500 Żydów. W październiku 1942 ok. 3000 z nich Niemcy deportowali do obozu zagłady w Treblince.

W czasie II wojny światowej okolice Pińczowa był miejscem intensywnej działalności partyzanckiej. W okresie od lipca do sierpnia 1944 r. miasto było przejściowo wyzwolone przez partyzantów. Teren wyzwolony spod okupacji hitlerowskiej obejmował ziemie od Pińczowa po Działoszyce i od Nowego Korczyna po Nowe Brzesko. Obszar ten miał powierzchnię ok. 1000 km² i nosił nazwę Republiki Pińczowskiej.

źródło: swietokrzyskie.org.pl

Z „urodzinami ” Pińczowa nie do końca jest tak jak podają różne źródła, w tym i Wikipedia…
Pan Dariusz Garlej z Pińczowa poinformował mnie właśnie, że Dokument Władysława Jagiełły nadający Pińczowowi, wsi Jana z Oleśnicy, prawo miejskie magdeburskie z przywilejem jarmarków tygodniowych i rocznych datowany jest jednak nie na 25 lutego ale na 21 września 1428 roku.

źródło: Muzeum Narodowe w Kielcach

Fragment wpisu na ten temat zamieszczonego na stronie Muzeum Narodowego w Kielcach informuje:
Dyplom posiada datację, czytamy bowiem: „Actum in Lyublyn, ipso die sancti Mathie apostoli et ewangeliste. Anno Domini millesimo quadrigentesimo vigesimo octavo”. Wystawiony zatem w Lublinie w dniu świętego Mateusza apostoła i ewangelisty – tj. 21 września 1428 roku. Przez długie lata uważano, że datą lokacji Pińczowa jest 24 lutego 1428 roku.  Pomyłka wynikała ze złego odczytu imienia świętego, w dokumencie bowiem mamy: „die sancti Mathie apostoli et ewangeliste”. Chodzi tu o świetego Mateusza (apostoła i ewangelistę), którego imię w języku łacińskim brzmi: Mathaeus, Matthaeus, Matheus (Kościół wspomina go 21 września), a nie świetego Macieja, apostoła (Matthias, Mathias), którego święto obchodzi się 24 lutego. Owa pomyłka należała do częstych, gdyż do XVI wieku imiona Maciej i Mateusz nie były w języku polskim rozróżniane.  – cały wpis po kliknięciu na link

Wikipedia: Pińczów

 

◙ Podobne informacje:

Kalendarium: 27 sierpnia 1287 r. książę Leszek Czarny nadał osadzie Busko prawa miejskie | I ❤ BZ

RK: Pińczów inwestuje w komunikację miejską. W przyszłym roku pińczowian będą woziły autobusy hybrydowe | JKR: A w Busku?

Od wiosny bezpłatna komunikacja miejska dla mieszkańców Starachowic! |JKR: A w Busku: tężnia płatna od początku…

RK: Gmina Pińczów coraz bliżej statusu uzdrowiska – a co z Buskiem?

ED: Ogród botaniczny, park zdrojowy oraz pijalnia wód powstaną w Pińczowie. Znamy szczegóły inwestycji | JKR: A w Busku hektary betonu i dworzec PKP opodal Marconiego…

RK: Znani aktorzy zawitają do Pińczowa. 22 i 23 września miasto będzie ponidziańską stolicą filmu

nm: Ferie 2023 w Pińczowie. Dużo ciekawych zajęć dla dzieci | RK: Mobilne Planetarium zawita do Pińczowa | JKR: A w Busku?…

RK: Pińczowskie Samorządowe Centrum Kultury, jako jedna z dwóch instytucji w Polsce, znalazło się w prestiżowym wydawnictwie Narodowego Centrum Kultury | JKR: A w Busku…

RK: Czy klasztor ponorbertański w Busku-Zdroju odzyska dawny blask? | JKR: Chyba czas i pora się nim zająć

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. Za wypowiedzi naruszające prawo lub chronione prawem dobra osób trzecich grozi odpowiedzialność karna lub cywilna.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Masz pytania? Napisz do nas: redakcja@infobusko.pl