Kalendarium: 12 stycznia 1929 r. urodził się Janusz Szpotański, poeta, satyryk, autor prześmiewczych poematów i pamfletów, szachista - Internetowy Portal Informacyjny Mieszkańców Miasta i Gminy Busko-Zdrój

Kalendarium: 12 stycznia 1929 r. urodził się Janusz Szpotański, poeta, satyryk, autor prześmiewczych poematów i pamfletów, szachista

12 stycznia 2020 | PolskieRadio24.pl 12.01.2020 / Wikipedia / Jarosław Kruk 12.01.2020 | | 0 komentarzy

Janusz Szpotański, pseud. Władysław Gnomacki, Aleksander Oniegow (ur. 12 stycznia 1929 w Warszawie, zm. 13 października 2001 w Warszawie) – polski poetasatyrykkrytyk i teoretyk literaturytłumaczszachista z tytułem mistrza krajowego, trzykrotny mistrz Warszawy, drużynowy mistrz Polski z 1959 roku. Komandor Orderu Odrodzenia Polski. – informuje początek biogramu pisarza na Wikipedii.

Był autorem prześmiewczych poematów komicznych, w których z wdziękiem szydził z rządzących w PRL prominentnych działaczy PZPR, przez przyjaciół nazywany Szpotem (niem. Spott – 'szyderstwo, kpina’).

W 1951 został wyrzucony z powodów politycznych ze studiów na Uniwersytecie Warszawskim. W 1964 napisał sztukę Cisi i gęgacze, czyli bal u prezydenta – utwór będący pamfletem przeciwko rządom Władysława Gomułki, którego nazwał w tym utworze gnomem, a także satyrą na ówczesne postawy inteligencji. W styczniu 1967 został aresztowany i w 1968 skazany na trzy lata więzienia „za rozpowszechnianie informacji szkodliwych dla interesów państwa”. W czasie wydarzeń marca 1968 stał się ulubionym celem niewybrednych ataków I sekretarza KC PZPR W. Gomułki… – cały biogram na Wikipedii po kliknięciu na link


 

Janusz Szpotański miał niezwykły intelekt i odwagę. Komunistycznej władzy odpowiedzialnej za degradację polskiej rzeczywistości rzucił w twarz to, co się jej należało – wyzwisko. Uczynił to w dodatku w sposób wyrafinowany. Jego satyra jest najwyższej próby. Nawiązuje do najlepszych wzorów literackich: do poematów heroikomicznych Krasickiego, do do pisanych z pasją strof Mickiewicza o Rosji, do wirtuozerskich, ekwilibrystycznych kpin Tuwima.
Od Janusza Szpotańskiego wciąż można się wiele nauczyć: przenikiliwości spojrzenia i kunsztu słowa, dalekowzroczności w myśleniu politycznym i historycznym oraz poczucia humoru i dowcipu – kreśli postać niepokornego pisarza jego kolega po piórze, tłumacz, krytyk, reżyser teatralny Antoni Libera na stronie PolskieRadio.pl 


 

– Gomułka nazwał mnie w swoim słynnym przemówieniu w marcu 1968 roku człowiekiem o mentalności alfonsa, ziejącym sadystycznym jadem na partię i rząd – mówił Janusz Szpotański w wywiadzie dla radia BBC, przypomina przy okazji rocznicy urodzin Polskie Radio 24

Bezlitośnie wyszydzał rządzące Polską Ludową partyjne koterie, ironicznie komentował poczynania przyjaciół z opozycji. Jego opera „Cisi i Gęgacze, czyli bal u Prezydenta” – błyskotliwa szopka polityczna przeciw rządom Gomułki – zaprowadziła Szpotańskiego za kraty z 3-letnim wyrokiem ”za rozpowszechnianie informacji szkodliwych dla interesów państwa”.

– Wszystko zaczęło się od zwykłego żartu – wspominał Szpotański w rozmowie z Krzysztofem Doroszem z Sekcji Polskiej BBC w lutym 1987 roku. – Ja kiedyś napisałem kilka wierszy satyryczno-politycznych, które odczytałem w gronie moich przyjaciół. A im się to tak spodobało, że zaczęli mnie namawiać, bym, podobnie jak Bogusławski, stworzył operę. I napisałem. „Cisi” – tak nazwałem funkcjonariuszy tajnej policji, a „gęgaczami” byli ludzie opozycji.

      <<<  Zajrzyj na strony serwisu internetowego „szpot.polskieradio.pl” >>>

Wyrok za satyrę

Janusz Szpotański opowiadał w wywiadzie o wściekłości, jaką napisany przez niego pamflet wzbudził u I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki. Mówił o występach w prywatnych mieszkaniach. – Wykonawstwo było jednoosobowe – wspominał. – Ja starałem się śpiewać te arie, te kuplety, które były w operze. Gomułka występował w niej pod pseudonimem „gnom”.

Autorowi „Cichych i Gęgaczy” postawiono zarzut rozpowszechniania fałszywych wiadomości. To przestępstwo zagrożone było wówczas karą od 3 do 15 lat więzienia. Szpotański, podobnie jak inni oskarżeni z tego paragrafu, otrzymał wyrok…– cały artykuł i audio na źródłowejstronie  PolskieRadio24.pl – po kliknięciu na link

 

◙ Podobne informacje:

 

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. Za wypowiedzi naruszające prawo lub chronione prawem dobra osób trzecich grozi odpowiedzialność karna lub cywilna.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Masz pytania? Napisz do nas: redakcja@infobusko.pl