Czy wiesz, że: w dolnośląskim Lubiążu jest największe na świecie opactwo cystersów?

Klasztor Cystersów w Lubiążu. autor: Piotr J /Wikipedia

Opactwo cystersów w Lubiążu – to największe opactwo cysterskie na świecie. Zespół klasztorny w Lubiążu jest zarazem jednym z największych zabytków tej klasy w Europie. Nazywane jest arcydziełem śląskiego baroku. W czwartek , 30.08, w jego gościnne progi zawitało „Lato z Radiem” Programu 1 Polskiego Radia.

Ciekawostki: zespół klasztorny jest drugim co do wielkości obiektem sakralnym na świecie. Pierwszym jest kompleks pałacowo-klasztorny Eskurial w Hiszpanii. Powierzchnia dachów zajmuje ok. 2,5 ha, a długość fasady wynosi 223 metry i jest to najdłuższa fasada barokowa w Europie. Posiada ponad 600 okien.

Historia: początki sięgają 1150 roku, kiedy tu powstał klasztor benedyktynów, którzy zbudowali kościół św. Jakuba. Benedyktyni jednak przed 1163 opuścili Lubiąż. W 1163 roku książę śląski Bolesław Wysoki sprowadził cystersów z Pforty nad Saalą w Turyngii. Było to pierwsze osadzenie tego zakonu na Śląsku. Fundacja ta została zatwierdzona w 1175 roku. W ciągu wieków, dzięki nadaniom książęcym i prywatnym, klasztor stał się jednym z większych posiadaczy ziemskich na Śląsku.

Może w ramach wakacyjnych podróży warto odwiedzić cystersów w Lubiążu? – ich współbracia od wieków żyją w bliskim Busku Jędrzejowie i znanym z dowcipów Wąchocku.

Klasztorny refektarz – jadalnia. fot. PRSchreyner / Wikipedia

Dokument z 1175 roku, w którym Bolesław I Wysoki książę Śląska zakłada i uposaża klasztor cystersów w Lubiążu.   fot. Ryszard Bacmaga / Wikipedia

Dokument fundacyjny klasztoru cystersów w Lubiążu – Bolesław I Wysoki książę Śląska zakłada i uposaża klasztor cystersów w Lubiążu
Klasztor cystersów w Lubiążu został założony przez księcia śląskiego Bolesława I Wysokiego ok. 1163 r., natomiast w 1175 r. fundacja ta została zatwierdzona a w wystawionym dokumencie książę określił uposażenie klasztoru. Dokument ten jest najstarszym zachowanym oryginalnym dokumentem pergaminowym w zbiorach Archiwum wrocławskiego. Mnisi zostali do Lubiąża z miejscowości Pforta nad rzeką Saalą, w Niemczech. Pierwotne uposażenie klasztoru stanowiły nadania, na czele z Lubiążem i ze znajdującym się w tej wsi kościołem św. Jana, targiem i przeprawą na Odrze. Od kolejnych książąt, zarówno śląskich (potomków Bolesława I), jak i wielkopolskich oraz pomorskich, klasztor otrzymał olbrzymie nadania majątkowe w postaci dóbr nieruchomych, jak i czynszów, dziesięcin i wszelkiego rodzaju danin pieniężnych. Dobra te obejmowały tysiące łanów ziemi, położone w wielkich zgrupowaniach na Śląsku, w Wielkopolsce, na jej pograniczu z Pomorzem. Dzięki bogatemu uposażeniu i stałej trosce panujących o rozwój klasztoru, urósł on do rzędu największych klasztorów nie tylko na ziemiach polskich, ale i w całej Europie środkowej. Szczególny rozwój klasztor ten odnotował w XIII i w XIV w. Wiek XV przyniósł zniszczenia spowodowane najazdem husytów (I połowa XV w.), a wiek XVI – kolejne zniszczenia spowodowane wprowadzeniem na Śląsku i w księstwie legnickim (na terenie którego leżał Lubiąż) idei reformacji. Wiek XVII przyniósł z kolei odrodzenie na tej ziemi katolicyzmu. Kolejni opaci lubiąscy doprowadzili do znacznego poszerzenia majątku klasztornego, ale i do odbudowi i przebudowy kościoła i klasztoru, oraz otaczających go budowli, w stylu śląskiego baroku. W 1810 r. nastąpiła sekularyzacja klasztoru, przeznaczono go na magazyny, stadninę koni, szkołę i mieszkania dla urzędników. W 1830 r. w jego pomieszczeniach urządzono zakład dla obłąkanych. W okresie II wojny światowej mieściła się tu fabryka broni. Od 1950 r. w pomieszczeniach klasztornych zlokalizowano różnego rodzaju magazyny, następnie budynek ten przekazano „Domowi książki”, który urządził tu wielką składnicę książek. Obecnie w części pomieszczeń są sale muzealne. Całym obiektem opiekuje się „Fundacja Lubiąż”.

Opis zewnętrzny: Oryginał, język łaciński, 1 karta pergaminowa o wymiarach 565 x 444 + 40 mm, na czerwonych sznurach jedwabnych pieczęć księcia Bolesława I Wysokiego
Miejsce przechowywania: AP Wrocław, Zbiór dokumentów klasztoru cystersów w Lubiążu (Rep. 91), sygn. 1.
Autor komentarza: Roman Stelmach

więcej informacji np. na Wikipedii – Opactwo Cystersów w Lubiążu- skąd zaczerpnąłem powyższe informacje.